شیعیان هند با خانه تکانی و نظافت حسینه‌ها، مساجد و احداث تکیه‌ها و آماده‌سازی مکان‌های عزاداری به منظور برگزاری آیین بزرگداشت یاد و خاطره سالار شهیدان و یارانش چند روز قبل از آغاز ماه محرم با شور و هیجان خاصی به استقبال این ماه می‌روند. شیعیان هند که حدود ۱۰درصد جمعیت نزدیک به یکصد و پنجاه میلیونی مسلمانان این کشور را تشکیل می‌دهند، در ماه‌های محرم و صفر و بویژه در دهه عاشورا با علاقه‌ی وصف نشدنی، برنامه‌های مختلف و ویژه‌ای را برگزار می‌کنند. این برنامه‌ها از روز اول محرم آغاز می‌گردد و تا پایان روز عاشورا و مراسم ویژه شام غریبان در تمامی روز و تا ساعاتی از شب ادامه می‌یابد.
در مناطق شیعه‌نشین هند از جمله شهرهای “لکنهو”، “امرهه” و “کشمیر” عموما مکان‌های ویژه‌ای ساخته می‌گردد که به “امام‌باره” معروف است و تقریبا مکانی همچون تکیه و حسینیه در ایران است که عزاداری ماه محرم در آنها برگزار می‌گردد. امام‌باره شهر لکنهو مرکز ایالت “اوتارپرادش” واقع در شمال هند که پر جمعیت‌ترین ایالت هند است از جمله بزرگترین امام‌باره‌های هند است که قدمت آن به حدود چهارصد سال می‌رسد و در شمار آثار باستانی هند ثبت شده است. بیشتر مراسم عزاداری در هند در ماه‌های محرم و صفر در امامبارهها برگزار می‌گردد. مجالس عزاداری امام حسین (ع) عموما شامل سخنرانی توسط علمای محلی و نیز نوحه خوانی به زبان محلی است. همانند دیگر مناطق شیعه‌نشین جهان در هند نیز چند روزدهه اول محرم هرکدام به نام اهل بیت و یاران امام حسین (ع) نام‌گذاری شده است و هر روز به نام خاصی مراسم برگزار می‌گردد.
از روز چهارم محرم به نام حضرت حر عزاداری صورت می‌گیرد که همراه با برگزاری مجالس عزا، مردم نذورات خود را نیز در قالب غذاهای ویژه‌ای که برای این ایام می‌پزند ادا می‌کنند. روز پنجم به نام فرزندان حضرت زینب (س)، روز ششم به نام حضرت علی اکبر، هفتم محرم به نام حضرت قاسم، هشتم به یاد ذنهم به نام حضرت علی اصغر و دهم به نام سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله الحسین گرامی داشته می‌شود.
از روزاول محرم عزاداران با شربت پذیرایی می‌شوند اما در روزهای تاسوعا و عاشورا مردم همراه با دیگر غذاها نذورات خود را به صورت غذایی که به حاضری معروف است و شامل مقداری نان و کباب و یا غذایی شبیه به قیمه ایرانی است در اختیار عزاداران قرار می‌دهند. در روز نهم که به یاد حضرت علی اصغر گرامی داشته می‌شود توزیع شیر میان مردم بسیار رایج است. از اول تا ششم محرم عموما مجالس عزاداری در منازل و یا امامبارهها انجام می‌گردد اما از این روز به بعد دسته جات عزادار بعد از ظهرها به خیابان‌ها آمده و مراسم خود را به صورت راهپیمایی در خیابان انجام می‌دهند. این نوع عزاداری در روز هفتم که به نام حضرت قاسم (ع) انجام می‌گردد به “مهنی” معروف است. مردم مسلمان هند اعتقاد دارند که بنا بر بعضی روایات در چنین روزی حضرت قاسم (ع) با دختر امام حسین (ع) ازدواج کرده است.
در عزاداری روز نهم که به نام حضرت علی اصغر برگزار می‌شود، عزاداران گهواره‌ای را به صورت نمادین روی دستان خود حمل می‌کنند. شیعیان هند شب عاشورا را نیز همانند شبهای قدر گرامی می‌دارند و تا صبح بیدار می‌مانند و به عزاداری و مرثیه سرایی می‌پردازند. عزاداری روز عاشورا نیز که از بامداد این روز آغاز می‌گردد تا عصر ادامه می‌یابد و عموما مردم در این فاصله به حرمت شرایطی که در این ساعات در روز عاشورا بر خاندان امام حسین (ع) گذشته است از خوردن پرهیز می‌کنند و بعد از اتمام رسمی مراسم به هنگام عصر روزه نمادین خود را با غذاهای نذری که با عدس و برنج پخته می‌شود افطار می‌کنند که به‌این عمل “فاقه‌شکنی” گفته می‌شود. سینه زنی، زنجیر زنی، قمه زنی و راه رفتن با پای برهنه روی آتش از جمله کارهایی است که عزاداران عاشورا در بزرگداشت این روز انجام می‌دهند.
بعد از نماز مغرب و عشا مراسم شام غریبان آغاز می‌گردد و مردم هر شهر یا محله در یک محل جمع می‌شوند اما رسوم ویژه‌ای برای این شب آنچنان که در ایران معمول است وجود ندارد و تنها مرثیه خوانان به ذکر مصیبت بازماندگان عاشورا می‌پردازند. در مراسم سینه زنی و زنجیر زنی از بعضی سازها همچون طبل و تعدادی ادوات موسیقی محلی نیز هماهنگ با نوای مرثیه استفاده می‌گردد.
از جمله آداب و رسوم ویژه ماه‌های محرم و صفر در بین شیعیان هند این است که هیچگونه مراسم ازدواجی دراین ماه انجام نمی‌گیرد و مردم ترجیح می‌دهند لباس نو خریداری نکنند و از برگزاری مراسمی همچون جشن تولد نیز پرهیز می کنند.
زنان نیز علاوه بر آنکه در مجالس عمومی که در امامبارهها برگزار می‌گردد شرکت می‌کنند مجالس ویژه‌ای را در منازل خود نیز به مورد اجرا می‌گذارند که در آن زنانی که به “حدیث خوان” معروفند برای شرکت‌کنندگان در مراسم سخنرانی و مرثیه سرایی می‌کنند.
تا پیش از سال ۱۹۷۸در هند حرکت دستجات عزادار در خیابان‌ها ممنوع بود اما از این سال به بعد شیعیان اجازه یافتند مراسم خود را در معابر عمومی نیز انجام دهند.
منبع: nosratdarvishi.com