آشنایی با ازگیل



آشنایی با ازگیل

مجموعه: گیاهان،حیوانات و آکواریوم

درخت ازگیل (نام علمی: Mespilus germanica) است، میوه ای است از خانواده گلسرخیان از سرده ازگیل ها (Mespilus) هم خانواده با سیب، گلابی، به، زالزالک و گلابی وحشی.
 

ازگیل ژاپنی از فرانسه به مناطق مدیترانه راه پیدا کرد
 
دنیای غرب برای اولین بار بوسیله دانشمند گیاه شناسی با نام کمپفر (Kaempfer) در سال ۱۶۹۰ با میوه ازگیل ژاپنی آشنا گردید. فردی به نام تانبرگ (Thunberg) که این میوه را در ژاپن مشاهده کرده و توضیحات کاملی از این میوه به رشته تحریر درآورده است. به هر حال در قرن هجدهم ازگیل ژاپنی به عنوان یک درخت زینتی به اروپا معرفی شد، ولی در قرن نوزدهم ارقام با میوه های بزرگتر برای تولید میوه انتخاب شدند.
 
گسترش این میوه به اروپا در سال ۱۷۸۴ میلادی و با کاشت آن در باغ های ملی پاریس انجام شده است. گیاهان ازگیل ژاپنی در سال ۱۷۸۷ میلادی از منطقه کانتون (Canton) چین به باغ های کیو (Kew) انگلستان انتقال داده شده اند. در سال ۱۸۱۸ میلادی میوه های ازگیل ژاپنی در گلخانه و همچنین در فضای آزاد مناطق جنوبی کشور انگلستان به خوبی تولید می شدند.
 
ازگیل ژاپنی از فرانسه به مناطق مدیترانه راه پیدا کرد و بعد از آن از اروپا به ایالت فلوریدا و از ژاپن به ایالت کالیفرنیا رسید. گزارش شده است که ازگیل ژاپنی قبل از سال ۱۸۷۹ میلادی به برخی مناطق ایالات متحده و قبل از سال ۱۸۸۷ میلادی به ایالت فلوریدا معرفی شده است.
 
در برخی منابع آمده است که در اواخر دهه ۱۸۷۰ میلادی، کاشت ازگیل ژاپنی در باغ های کالیفرنیا به عنوان یک درخت زینتی ریز میوه متداول بوده است. همچنین به نظر می رسد که مهاجران چینی ازگیل ژاپنی را به منطقه هاوایی ایالات متحده انتقال داده باشند. از سال ۱۹۶۰ میلادی، پیوند ازگیل ژاپنی روی پایه “به” و پاکوتاهی آن سبب گسترش کشت و پرورش این میوه در فلسطین اشغالی گردید.
 
این درخت میوه در جنوب ژاپن، تایوان، مناطق مختلف اروپا، خاورمیانه، خاوردور و نزدیک، شمال آفریقا، هند، استرالیا و نیوزیلند، جنوب آفریقا،  مناطق مختلف امریکا پرورش داده شده است. ازگیل ژاپنی در مناطق کوهستانی امریکای مرکزی به گیاهی بومی تبدیل شده است و اغلب در مناطق مختلف به طور وحشی رها شده و بذر آن توسط پرندگان پراکنده می شود.
 
درخت ازگیل ژاپنی به عنوان تک درخت در باغچه منازل در بسیاری از کشورهای ذکر شده کشت می گردد. ازگیل ژاپنی درحال تبدیل شدن به یک صنعت مهم در چین، اسپانیا، ژاپن، پاکستان و ترکیه است. در ایران در مناطق محدودی از شمال ایران کشت می گردد و برخی مردم از آن با نام انبه محلی نیز یاد می کنند.
 
میوه کروی شکل و قهوه ای رنگ درخت ازگیل
میوه ازگیل بسیار سخت و اسیدی است و تا زمانیکه خوب رسیده نشود قابل خوردن نیست. گوشت ازگیل پس از رسیدن از رنگ سفید به قهوه ای تغییر می یابد و کاملاً نرم و شیرین می شود و مردم به آن خرمای گیلان نیز می گویند. ازگیل را به صورت خام به عنوان میوه ای لذیذ، مطبوع و تقویت کننده مصرف می کنند. از ازگیل جهت تهیه شربت و کنسرو ازگیل نیز استفاده می شود.
 
ازگیل در مکانی سایه روشن در جنگل های آفتابگیر رشد می کند و خاک مرطوب، سبک و شنی با خاک برگ یا خاک سنگین رسی و به خوبی زهکشی شده برای کشت آن مناسب است.
 
طبقه بندی علمی
فرمانرو:  گیاهان
Division:  گیاهان دارویی
رده:  دولپه ای ها
راسته:  رزالس
تیره:  گلسرخیان
زیرتیره:  مالیده
سرده:  ازگیل ها
 

ازگیل در مکانی سایه روشن در جنگل های آفتابگیر رشد می کند
 
تاریخچه درخت ازگیل
ازگیل ده هزار سال پیش در جنوب دریای خزر در مناطق گیلان و مازندران در ایران کشت می شد. ۷۰۰ سال پیش از میلاد به یونان و در ۲۰۰ پ. م به روم رسید. کاشت این میوه از طریق رومی ها در بقیه اروپا گسترش یافت.
 
در حال حاضر ازگیل در همهٔ جنگل های شمال ایران از ارسباران تا چناران (بجنورد) و در همهٔ بلندی های کرانه های دریا در دامنه جنوبی البرز و مناطق استپی می روید.
 
خواص دارویی ازگیل
ازگیل سرشار از ویتامین های «ب» و «ث» است. خواص دارویی ازگیل از روزگاران بسیار دور مورد توجه بوده. بقراط ازگیل را برای مبتلایان به ترشی معده و مدفوع سوزان و عوارض تب نافع می ‌پنداشت. ازگیل برای فشار خون و چربی خون و قند خون مفید است. درمان آبسه دهان و گلو با جوشاندهی برگ ازگیل – درمان آنژین با جوشانده برگ آن – درمان برفک با برگ آن – منظم کردن قائدگی – درمان سالک با جوشانده برگ – درمان اسهال بچه‌ها با جوشانده برگ – منظم کننده کار روده‌ها – جوشاندهٔ برگ ازگیل ورم گلو و ناراحتی های حلق را از میان می برد.
 
بطور سنتی در گیلان از “آب کونوس” (کونوس نوعی ازگیل است که بعد از رسیدن به رنگ قهوه ای می شوند) برای درمان دهان درد استفاده می شده است.
در درمان اسهال ساده-خونریزی داخلی – ورم روده – زخم دهان – تورم مخاط گلو با مضمضه آب برگ درخت ازگیل سودمند است.
 
ترکیبات شیمیایی ازگیل
ازگیل شامل آب٬ قند٬ اسیدهای آلی (اسید مالیک – اسید سیتریک – اسید تارتاریک)٬ تانن٬ لعاب٬ اسید بوریک است.
هسته ی ازگیل به علت داشتن اسید سیانیدریک (Acid cianhidric)، عنصری سمی است و باید از خوردن آن اجتناب کرد.
 
حال بی مناسبت نیست تا که اطلاعاتی چند در مورد این درخت تقدیم گردد:
 ازگیل در مکانی سایه روشن در جنگل های آفتابگیر رشد می کند و خاک مرطوب، سبک و شنی با خاک برگ یا خاک سنگین رسی و به خوبی زهکشی شده را می پسندد.
 

ازگیل را می توان به درخت گلابی پیوند زد
 
کاشت
بذرهای ازگیل بسیار سفت و محکم و نفوذ ناپذیرند به همین خاطر بعید است در همان سال اول تا پیش از گذراندن دو زمستان جوانه بزنند.
برای کشت تجاری آن معمولا بذرها را برای مدت کوتاهی در اسید سولفوریک می خوابانند تا پوسته بذر باز شود البته این کار بایستی با دقت زیاد انجام شود وگرنه بذر آسیب می بیند. باغداران خانگی می توانند به جای اسید، بذرها را به مدت ۲ ساعت در آب گرم بگذارند و سپس به مدت ۳ تا۱۲ ماه در محلی سرد با دمای ۱۰ تا ۳۵ درجه سانتیگراد نگه دارند.
همچنین ازگیل را می توان به درخت گلابی پیوند زد.
 
ازگیل در تمام جنگل های شمال ایران ارسباران تا گلی داغ و چناران از بجنورد و در تمام ارتفاعات سواحل دریا تا ارتفاعات بالای جنگل انتشار دارد. در دامنه های جنوبی البرز در دره کرج و مناطق استپی نیز دیده می شود.
 
در مناطق خشک برای تکثیر ازگیل از پیوند آن روی پایه زالزالک یا ولیک استفاده می شود. گاهی نیز در خاکهای غنی و قوی می توان ازگیل را روی پایه گلابی پیوند زد (البته به ندرت) و در زمین هایی که خاک زیرین آن مرطوب است، روی پایه به پیوند می زنند. نوع پیوند شکمی است که در تابستان انجام می شود.
 
بلندی درختچه های ازگیل به ۵متر هم می رسد. برگ های پهنی به رنگ سبز تیره، بیضی شکل به طول ۱۰تا ۲۰ سانتی متر و به پهنای ۵ تا۱۰ سانتی متر دارد. برگ ها پیش از خزان شدن به رنگ قرمز درمی آیند. گل های سفید پنج گلبرگی آن در بهار شکوفه می دهند. گل های ازگیل هرمافرودیت هستند یعنی هم دارای اندام های نر و هم اندام های تولید مثلی ماده اند و توسط زنبورها گرده افشانی می شوند. گیاه ازگیل خودبارور است.
 
دما:
درخت ازگیل در فصل رکود و خواب و در طی زمستان می‌تواند سرما را تا حدود ۲۸- درجه تحمل کند البته به‌شرط اینکه در محل کاشت آن بادهای سرد و شدید زمستانی وجود نداشته باشد. در صورت سرمای شدید و وزش باد شاخسار درخت خشک خواهند شد و آسیب خواهد دید.
 
آبیاری درخت ازگیل:
ازگیل به طور کلی به آبیاری میانه و متوسط نیاز دارد و گیاهان جوان را در سال اول و همچنین دوم پس از کاشت می بایست هر هفته آبیاری کرد تا سیستم ریشه ای آنها قویتر شود. گیاهان مسن را می توان بافاصله هر ۳-۲ هفته آبیاری کرد. البته آبیاری این گیاهان بستگی به میزان بارش باران دارد و در مناطقی که از بارندگی خوبی برخوردار هستند گاهی نیاز به آبیاری گیاهان بالغ نیست.
 

در دو سال اول پس از کاشت باید هر هفته آبیاری کرد تا ریشه ی آنها قوی شود
 
تکثیر:
درخت ازگیل ژاپنی را می توان با سه روش: کشت بذر، قلمه چوبی و پیوند تکثیر کرد. کشت بذر بخصوص زمانیکه هدف استفاده از درخت به عنوان گیاهی زینتی باشد بکار می رود. درصورتی که هدف استفاده از میوه ها باشد، بهتر است با تهیه قلمه چوبی از ارقامی که میوه هایی خوش طعم و مناسب از نظر اندازه تولید می کنند و ریشه دار کردن آنها تکثیر را انجام داد.
 
برای داشتن درختان میوه ای با قد کوتاه، می توان از پیوند رقم مورد نظر بر روی پایه درخت “به” استفاده کرد. استفاده از روش پیوند باعث می شود درختان ۳-۲ سال بعد از انجام پیوند به بار بنشینند؛ که برای درختان تولید شده از بذر این زمان ۸ سال به طول می انجامد.
 
بیماری زنگ نیز ممکن است برای درخت ازگیل ژاپنی ایجاد مشکل نماید. برای رفع این مشکل بهتر است گیاه در مکانی که جریان هوا در آن برقرار باشد کشت گردد. همچنین دور از گیاهانی مانند پیراکانتا، گلابی و غیره که میزبان زنگ هستند کاشته شود.
 
پوسیدگی و زوال ریشه نیز در خاک های بسیار مرطوب ممکن است ایجاد شود. برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه خاک باید از نظر رطوبتی از رطوبت مناسبی برخوردار بوده و سنگین نباشد.
 
گردآوری: بخش علمی بیتوته