آشنایی با بیوگرافی باباطاهر عریان
آشنایی با بیوگرافی باباطاهر عریان
مجموعه: زندگینامه شعرا و دانشمندان
بابا طاهر روزها را در کوه و بیابان می گذرانده و شب ها را به عبادت مشغول بوده است
بیوگرافی باباطاهر عریان
باباطاهر همدانی معروف به بابا طاهر عریان، عارف، شاعر و دوبیتی سرای اواخر سده چهارم و اواسط سده پنجم هجری (سده ۱۱م) بوده است. باباطاهر زاده روستای ایرانه ملایر بوده و نام وی در اصل باباطاهر ایرانه بوده در یکی از دوبیتی های مشهورش سال تولدش را به حروف ابجد گنجانیده که پس از محاسبه توسط میرزا مهدی خان کوکب به سال ۳۲۶ هجری رسیده است.
بابا لقبی بوده که به پیروان وارسته می داده اند و عریان به دلیل بریدن وی از تعلقات دنیوی بوده است. گفته شده که او معاصر با پادشاهی طغرل بیک سلجوقی بوده است.
درباره زندگانی این شاعر عارف اطلاعات دقیقی در دست نیست. با دقت کردن در رباعیات او می توان به برخی از احوال او پی برد.
به عنوان مثال او در این رباعی فرموده است: “نصیحت بشنو از پور فریدون که شعله از تنور سرد نایو”، متوجه می شویم که نام پدر او فریدون بوده است و همچنین گفته شده که بابا طاهر فرزندی به نام فریدون داشته که در زمان حیات او فوت شده است.
نکته دیگر از زندگانی بابا طاهر این است که او روزها را بیشتر در کوه و بیابان می گذرانده و شب ها را به عبادت و ریاضت مشغول بوده است.
ویژگی سخن بابا طاهر عریان
اشعاری که از بابا طاهر باقی است رباعیاتی است که به لهجه لری (برخی معتقدند ترانه ها یا دو بیتی های باباطاهر در بحر هزج مسدس محذوف و به لری سروده شده است و برخی از محققان زبان وی را راژی و یا راجی و رازی دانسته اند که از گویش های قدیمی اهالی ری هستند) سروده شده است.
با خواندن اشعار بابا طاهر متوجه می شویم که او با سخن بسیار روان و ساده و بی پیرایه خود نیکوکاری، خیر خواهی و احسان و ترک ظلم و ستم به خلق را به خوبی بیان کرده، او عشق و ایمان و دلباختگی خود به مذهب شیعه و توسل به ائمه اطهار و تضرع به درگاه خدا را چنان با جاذبه بیان می کند که خواننده از خواندن رباعیات خسته نمی شود و ناله جانسوز طاهر یکی از انوار عشق الهی است که در کلمه به کلمه اشعار او این انوار را می بینیم و سوزش و آتش آن را حس نمی کنیم.
معرفی آثار بابا طاهر
از بابا طاهر مجموعه ای از سخنان او به زبان عربی باقی مانده است که در آن عقاید عرفانی را در علم و معرفت و عبادت بیان کرده است و همچنین مجموعه ای که شامل سروده های او به زبان لری است از او به یادگار مانده است.
آرامگاه بابا طاهر عریان
در مورد سال وفات این شاعر عارف نظریه های مختلفی بیان شده و به طور یقین نمی توان سال وفات او را مشخص کرد. آرامگاه وی در شمال شهر همدان در میدان بزرگی به نام وی قرار دارد. مقبره بابا طاهر نزدیک بقعه امامزاده حارث بن علی واقع است. این بنای تاریخی با شمار ۱۷۸۰ در سال ۱۳۶۷ به ثبت آثار تاریخی و ملی ایران رسیده است.
آرامگاه بابا طاهر عریان
دوبیتی های باباطاهر عریان
خدایا دل ز مو بستان بزارینمی‌آید ز مو بیمار دارینمیدونم لب لعلش به خونمچرا تشنه است با این آبداری
دلم از دست تو دایم غمینهببالین خشتی و بستر زمینههمین جرمم که مو ته دوست دیرمکه هر کت دوست دیره حالش اینه
بروی ماهت ای ماه ده و چاربه سرو قدت ای زیبنده رخسارکه جز عشقت خیالی در دلم نیبدیاری ندارم مو سر و کار
عزیزا ما گرفتار دو دردیمیکی عشق و دگر در دهر فردیمنصیب کس مباد این غم که ما راستجمالت یک نظر نادیده مردیم
شب تاریک و سنگستان و مو مستقدح از دست مو افتاد و نشکستنگهدارنده‌اش نیکو نگهداشتوگرنه صد قدح نفتاده بشکست
اگر شیری اگر ببری اگر کورسرانجامت بود جا در ته گورتنت در خاک باشد سفره گستربگردش موش و مار و عقرب و مور
دیم یک عندلیب خوشنواییکه می‌نالید وقت صبحگاهیبشاخ گلبنی با گل همی گفتکه یارا بی وفایی بی وفایی
مرا نه سر نه سامان آفریدندپریشانم پریشان آفریدندپریشان خاطران رفتند در خاکمرا از خاک ایشان آفریدند
به قبرستان گذر کردم صباحیشنیدم ناله و افغان و آهیشنیدم کله‌ای با خاک می‌گفتکه این دنیا نمی آرزد بکاهی
پریشان سنبلان پرتاب مکهخمارین نرگسان پرخواب مکهبراینی ته که دل از مابرینیبرنیه روزگار اشتاب مکه
گردآوری: بخش علمی بیتوته
منابع: irib.ir
namakstan.ir
