جنگل‌های شمال غارت شده‌اند
مجموعه: اخبار اجتماعی
تاریخ انتشار : سه شنبه, ۲۱ مرداد ۱۳۹۹ ۱۰:۴۵
در روزهایی که پروژه انتقال آب دریای خزر به حالت مسکوت مانده، تراز دریاچه آب خزر پایین رفت تا زنگ خطر برای بزرگترین دریاچه جهان به صدا دربیاید، این در حالی است که کارشناسان محیط زیست از کاهش جنگل‌های شمال ابراز نگرانی شدید کرده‌اند، به‌نحوی که این جنگل‌ها در ۴۰ سال گذشته به نصف رسیده‌اند.
روز گذشته احمدرضا لاهیجان‌زاده، معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرد که «تراز آبی دریای خزر ۱۳۰ سانتیمتر طی ۲۵ سال گذشته کاهش پیدا کرده است». البته خطر بزرگتر در کمین این دریا، جاری شدن فاضلاب انسانی و صنعتی است که باعث به خطر افتادن محیط و اکوسیستم منطقه می‌شود، موضوعی که لاهیجان زاده نیز آن را تایید می‌کند و معتقد است: «علاوه بر زباله‌ها شیرابه پسماندها نیز از طریق رودخانه‌ها و یا بارندگی وارد دریا می‌شود و از آنجایی که شدت آلودگی شیرابه بسیار بالاست مشکلاتی را برای محیط دریا به‌وجود می‌آورد.
تعدادی از شهرهای استان‌های شمالی یا تصفیه‌خانه فاضلاب ندارند و یا تصفیه‌خانه آنها تکمیل نشده است و فاضلاب‌های انسانی همچنان به دریا راه پیدا می‌کند». در شرایطی کشورهای ایران، روسیه، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان، پنج کشور ساحلی دریای خزر هستند که مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر در سال ۱۳۹۴ اعلام کرد از سال آبی (۱۳۷۴ تا ۱۳۷۵) تا پایان سال آبی (۹۴-۹۳)، تراز آب دریای خزر در مجموع نزدیک به یک متر و ۲۰ سانتیمتر کاهش داشته است.
این مرکز از جمله دلایل کاهش تراز آب دریای خزر را ادامه خشکسالی سال‌های قبل در حوضه آبریز خزر و کاهش بارش و آب‌دهی رودخانه‌های منتهی به دریای خزر و مهمترین آنها یعنی رودخانه ولگا دانسته بود. کارشناسان پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی معتقدند که تغییر شکل سواحل، شکل‌گیری محیط‌های آبی جدید، جابه جایی زیستگاه آبزیان، کاهش حجم بارگیری کشتی‌ها و افزایش هزینه‌های حمل بار مهمترین تهدید ناشی از نوسان تراز آب دریای خزر است.
پسروی آب دریای خزر به‌عنوان یکی از منابع اصلی تامین آب تالاب بین‌المللی میانکاله یکی از هفت ذخیره‌گاه زیست‌کره جهان در ایران طی سال جاری، نبض خشکسالی را در تالاب تندتر کرد. تراز آب این دریا در بهار سال جاری نسبت به بهار سال قبل (۹۷) به‌دلیل کم شدن ورودی آب رودخانه ولگا در روسیه ۱۲درصد کاهش یافت. این وضعیت تاثیر خود را در پسروی تالاب بین‌المللی میانکاله نمایان کرده است، به‌طوری که طبق گفته‌های مسئولان حفاظت محیط زیست، تداوم پسروی در سال‌های آینده می‌تواند مشکلات این ذخیره‌گاه را افزایش دهد. طبق گزارش‌های رسمی محیط زیست، در یک دهه گذشته ۱۵ تا ۲۰درصد از مساحت ۴۴هزار هکتاری تالاب بین‌المللی میانکاله که زمانی گذر از آن به‌دلیل پرآبی با قایق امکانپذیر بود، خشک شده است.
دو عامل اصلی کاهش تراز دریا
همچنین حمید علیزاده، معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی تاکید کرد که تراز آب دریای خزر امسال سه تا چهار سانتیمتر از سال پیش پایین‌تر است. در زمان‌های بسیار گذشته دلایل زمین‌شناختی بر نوسانات تراز آب دریای خزر موثر بوده است ولی در هزاران سال اخیر عمده دلایل نوسانات آب این دریا مربوط به شرایط اقلیمی می‌شود. او می‌گوید آب دریای خزر بیشتر با تبخیر کم می‌شود و دو عامل «ورود آب» و «تبخیر آب» از مهمترین دلایل نوسان تراز آب دریای خزر است، اما او به تثبیت تراز امیدوار است چون بر اساس اطلاعاتی که در مذاکره با متخصصان کشور روسیه داشتیم، در بهار امسال این کشور بهار پر بارشی داشته، گرچه در زمستان برف زیادی را تجربه نکرده است. در تابستان هم بخش‌هایی از رود ولگا نسبتا پربارش و دمای آن نیز پایین بوده است و در صورتی که این وضع ادامه یابد، احتمال تثبیت تراز قبلی را بدون جا به جایی محسوس داریم». به گفته معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی تراز آب خزر سی سال در حال افزایش بود و اگر یک متر از میزان آن زمان بیشتر افزایش می‌یافت، چندین شهر ایران به زیر آب می‌رفتند.
بهترین برندهای ابزار باتخفیفات استثنائی!کدوم سهام در بورس واقعا پرسود هستند؟
تداوم قاچاق چوب در جنگل‌ها
اما خطر محیط زیستی شمال فقط مربوط به دریا نیست و در آماری حیرت انگیز، جنگل‌های شمال در ۴۰ سال نصف شدند. به گزارش برخی از رسانه‌ها، حداقل در چهار دهه گذشته سطح جنگل‌های هیرکانی از سه‌میلیون و ۶۰۰هزار هکتار به حدود یک‌‌میلیون و ۸۰۰هزار هکتار یعنی تقریباً به نصف رسیده است. قاچاقچیان چوب که این روزها آزادتر از گذشته در نیمه‌های شب به جنگل‌های شمال می‌روند و درختان ۱۰۰ تا یک‌‌میلیون‌ساله را قطع می‌کنند. به گفته ماموران منابع طبیعی، گستاخی قاچاقچیان چوب به حدی رسیده که نیسان بازداشت شده با بار پر از کاتین (چوب‌های جنگلی) را شبانه بیرون می‌آورند. در این رابطه محمد درویش، مدیرکل پیشین مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست پیشنهاد داده، شماره سه رقمی از سوی سازمان جنگل‌ها تعریف شود و از مردم درخواست کرده است که در صورت مشاهده قاچاق چوب، به ماموران گزارش دهند. این فعال محیط زیست می‌افزاید: کل پرسنل سازمان جنگل‌ها در سراسر ایران حدود ۱۴هزار نفر هستند که از این تعداد حدود چهار‌هزار نفر جنگل‌بان و قرق‌بان در جنگل‌های سراسر ایران مامور حفاظت از جنگل‌ها هستند، از این تعداد حدود ۶۰ تا ۷۰درصد در جنگل‌های شمال فعالیت می‌کنند که این تعداد کم است و برای حفاظت کفاف نمی‌دهد.
محمد متینی‌زاده، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور نیز با طرح این سوال که چگونه می‌توانیم نسبت به از دست رفتن درختان هیرکانی خاموش باشیم، تصریح کرد: جنگل‌بانان و همه آنهایی که در موسسات و مراکز پژوهشی، سازمان جنگل‌ها و ادارات منابع طبیعی و دانشگاه‌های مرتبط می‌کوشند، برای حفاظت خردمندانه از جنگل‌ها کافی نیستند، این جنگل‌ها برای ماندن و بهره‌مند کردن ما و نسل‌های پس از ما از خدمات بی‌مانندشان به عزمی بلند، پیگیری مجدانه و خواستن‌های تمام‌نشدنی از سوی همه مردم ایران نیاز دارند.
آرمان ملی/ منیره چگینی
