حقایق جالب دنیای بافتن و بافتنی
مجموعه: هنر و هنرمند
تاریخچه قلاب‌بافی و بافندگی
تاکنون فکر کرده اید که این بافتنی‌های دوست داشتنی، از چه دنیای عجیب و پر رمز و رازی آمده اند؟ حقایق جالبی در مورد هنر بافتن و بافتنی وجود دارد که شاید تاکنون نشنیده باشید. شاید همه فوت و فن مربوط به بافتن، دانه های زیر و رو یا پیچ و حلقه ها را خوب بدانید، اما از رمز و راز پیچیده در این بافته‌ها خبر ندارید. در این مطلب برخی از این حقایق را برای شما بازگو می کنیم.
حقایق جالب دنیای بافتن و بافتنی
هیچکس نمی‌داند قدمت بافتنی چقدر است
به نظر می‌رسد که بافتنی به شکل مرسوم و امروزی آن، از قلاب‌بافی قدیمی‌تر و از بافت تار و پود پارچه ای جدیدتر باشد. متاسفانه به خاطر اینکه بافته‌ها در گذر زمان به راحتی از بین می‌روند، تعیین قدمت این هنر برای باستان شناسان امری دشوار است. چوب‌ها یا میله‌های نوک تیزی که طی حفاری‌های مختلف به دست آمده اند، ممکن است میل بافتنی باشند، اما این احتمال نیز وجود دارد که برای منظوری کاملا متفاوت نیز به کار گرفته شده باشند. واژۀ انگلیسی «knitting» برای نخستین بار در قرن چهاردهم در این کشور مورد استفاده قرار گرفت. به نظر می‌رسد که خاستگاه این هنر خاورمیانه بوده و بافتنی پس از جنگهای صلیبی به غرب برده شده است.
سوزن دوزی قدیمی‌تر از بافتنی، اما بسیار شبیه به آن است
در سوزن دوزی، بر خلاف بافتنی تنها از یک میل استفاده می‌شود، اما ماحصل کار بسیار شبیه به بافتنی است. سوزن دوزی ترکیبی از بافتنی و قلاب‌بافی است، به شکلی که تار به جای گره خوردن به قلاب، به صورت مداوم از داخل حلقه های نخ عبور می‌کند. به همین خاطر و چون امکان ندارد که بافت بدون درز باشد، لازم است که تکه های مختلف به هم دوخته شوند.
در گذشته هنر بافتنی کاری مردانه بوده
در ابتدا، بافتن هنری کاملا مردانه بود
این همه تغییر در جامعه جذاب نیست؟ اینکه بدانیم هنری کاملا زنانه، روزی حرفه ای مختص به مردان بوده بسیار جالب توجه است. نخستین انجمن بافندگان در سال ۱۵۲۷ تاسیس شد و شاید نتوانید حدس بزنید که ورود بانوان به آن ممنوع بود.
ماشین بافندگی که در دوران سلطنت ملکه الیزابت اول اختراع شد
نخستین ماشین بافندگی در سال ۱۵۸۹ اختراع شد
ماشین بافندگی که در دوران سلطنت ملکه الیزابت اول توسط یک کشیش به نام «ویلیام لی» اختراع شد، مسیر صنعت پوشاک و نساجی را تغییر داد. این اختراع، بافتنی با دست را تبدیل به یک کار غیر حرفه ای و فعالیتی تفریحی بدل کرد.
به هنگام جنگ، بافتن یک وظیفه ملی تلقی می‌شد
در بسیاری از کشورها، زنان در پشت جبهه های جنگ از مردانی که می‌جنگیدند حمایت کرده و وظایف مختلفی را بر عهده می‌گرفتند؛ از ساختن بمبهای دست ساز و تعمیر اسلحه گرفته تا کشاورزی و کارهای دیگر. آنها همچنین وظیفه بافتن جوراب، کلاه، دستکش و شال گردن برای سربازانی که در مناطق سردسیر می‌جنگیدند را نیز بر عهده داشتند. به طوری که هر خانواده نه تنها برای سربازان خود بافتنی گرم می‌فرستاد، بلکه برای سایر سربازان هم لباس بافته و به مناطق جنگی ارسال می‌کردند.
به هنگام جنگ زنان در پشت جبهه ها برای سربازان لباس گرم می بافتند
بافتن موجب سلامتی است
ممکن است تعجب کنید، اما تحقیقات ثابت کرده است که بافتن بافتنی، علاوه بر کاهش فشار خون و تنظیم ضربان قلب، تاثیر فراوانی بر سلامت جسم و روح دارد. به عبارت بهتر، بافتن بافتنی، نوعی آرامش عمومی برای بدن به دنبال دارد که از بروز بیمارهای مختلف در بدن جلوگیری می‌کند. شاید با دیدن آرامش مادربزرگ ها در هنگام بافتن بافتنی برای نوه ها بتوانیم این موضوع را به نحوی به خود اثبات کنیم.
طی ۴۰۰ سال اول رواج این هنر، نخ پشمی محبوبترین نخ برای بافتن نبود
در سالهای اولیه رواج هنر بافتنی، نخ پشمی محبوبترین نوع نخ برای بافتن بافتنی نبود. شاید به این دلیل که در خارج از مناطقی که کشاروزی رواج داشت، دسترسی به پشم و نخ پشمی دشوار بود. به همین دلیل تا ۴۰۰ سال، نخ پنبه ای و ابریشم محبوبترین نوع نخ برای بافتنی بود. پس از آن به تدریج پشم تبدیل به سلطان بلامنازع دنیای بافتنی شد و مزرعه داران، شروع به پرورش دامهایی کردند که بطور خاص، قادر به تولید پشم نرم، محکم و پایدار باشند، مثل گوسفند نژاد «مرینو».
قرن ۲۱ اما با ظهور الیاف گیاهی نظیر بامبو، لینن و کتان، انقلابی در صنعت بافتنی پدید آورد.
اولین کتاب راهنمای بافتنی
نخستین کتاب راهنمای بافتن و بافتنی در قرن هفدهم نوشته شد
این کتاب راهنما که در سال ۱۶۱۱ منتشر شد، شامل ۱۲۶ صفحه طرح و الگو برای بافتنی بود که از طرحهای ساده تکراری تا صحنه های زیبا و پیچیده شبیه نقاشی در آن دیده می‌شد. جالب است بدانید که بسیاری از طرحهای پیچیده و دشوار این کتاب، بصورت دستی کشیده و رنگ آمیزی شده بود.
در گذشته میله های بافتنی را با استفاده از عاج و استخوان و لاک لاکپشت می ساختند
میلهای بافتنی اولیه از جنس عاج، استخوان یا لاک لاکپشت بودند
طراحی میلهای بافتنی ابتدایی به گونه ای بود که علاوه بر استحکام، باندازه کافی تیز و استفاده از آنها راحت باشد. اما استفاده از عاج، استخوان و لاک لاکپشت برای ساخت میلها کمی عجیب است.
امروزه از مواد بسیار زیادی برای ساخت میلها استفاده می‌شود؛ از پلاستیک و آلومینیوم گرفته تا بامبو و چوبهای رنگی جذاب.
تاریخچه بافتنی
خدایان و ایزدبانوان یونان هم بافتنی می‌بافته اند
در تاریخ شفاهی، داستانهای جالبی در خصوص بافتنی و قلاب بافی گفته می‌شود. یکی از مشهورترین این داستانها، داستان «اراکنه» است که در هنر بافتنی (و به روایت برخی داستانها قلاب بافی) بسیار ماهر بود. او با «آتنا»، ایزدبانوی حسود یونان، به رقابت پرداخت و جزای این رقابت، جنون اراکنه بود. پس از مدتی، درست هنگامی که اراکنه از زندگی خسته شده بود و قصد داشت به زندگی خود خاتمه دهد، دل آتنا به رحم آمد و او را از جنون نجات داد. اما اراکنه را به شکل عنکبوتی در آورد تا باقی عمر خود را به بافتن ادامه دهد. شاید به همین دلیل است که نام دیگر عنکبوت در زبان لاتین، «اراکنید» است و به ترس از این حشرات ریز هم «اراکنوفوبیا» گفته می‌شود.
منبع:blog.bamilo.com
