فیروزه (turquoise) ، فسفات آلومین آبدار می باشد که مقداری مس در ترکیب خود دارد. فرمول شیمیایی فیروزه به صورت Cu Al۶ [ PO۴ ( OH)۲ ] ۴ , ۴(H۲O است. سنگ در برگیرنده آن تراکیت معادل دانه ریز ولکانیکی و نیمه عمق سینیت می باشد که از نظر ترکیب شیمیایی از انواع غنی از کوارتز تا انواع غنی از فلدسپاتوئید تغییر می یابد.
● خواص کانی شناسی :
این کانی در سیستم تریکلینیک ( رده پیناکوئیدال) متبلور می شود. شکل ظاهری آن به صورت توده ای کوچک ، گرد، کلیوی شکل ، پوششی و قلوه ای شکل می باشد. رخ مشخصی نداشته و اثر خاکه آن بر روی جسم سخت ، سفید و گاهی سبز کمرنگ است . سختی آن در مقیاس موس ۶تا ۵ و چگالی آن بین ۶/۲تا ۷/۲ gr/cm۳ متغییر است. جلای آن مومی تا مات و سطح شکست آن به صورت صدفی بوده و دارای خاصیت شکنندگی است.
● شکل های تراش :
از شکل های تراش فیروزه می توان به انواع مختلفی از جمله کابوشن، مرواریدی یا تسبیحی و کامئو اشاره نمود.
● معدن فیروزه نیشابور:
این معدن از قدیمی ترین معادن فیروزه در جهان است که در طول جغرافیایی ۵۸ درجه و ۲۳دقیقه شرقی و عرض ۳۶درجه و ۳۰ دقیقه شمالی در ۵۵ کیلومتری شمال غرب نیشابور واقع شده است.
انواع فیروزه های موجود در معدن را از نظر معدنی به دو دسته خاکی و سنگی تقسیم می کنند. فیروزه خاکی فاقد سنگ مادر بوده و به علت رنگ بهتر و عدم تغییر آن دارای مرغوبیت بالاتری است. از دیگر انواع فیروزه می توان به فیروزه عجمی که به صورت گرد و نسبتا درشت و دارای مقادیر کمی سنگ است و یا فیروزه شجری که از تجمع چند دانه فیروزه در کنار هم در یک قطعه سنگ بوجود می آید و یا چغاله که دارای رنگ خیلی روشن و نیز توفال که به رنگ سبز می باشد اشاره کرد.
منبع : بیتوته