لرستان، استان زیبایی‌ها
مجموعه: مکانهای تفریحی ایران
استان لرستان از مناطق باستانی ایران است و آثار دیرینه‌ای را در خود جای داده است. اقوام‌مهاجر در هزاره سوم و چهارم پیش از میلاد در کوهساران زاگرس اسکان یافته و سرزمین بین‌النهرین (درودنواحی امروزی) را تصرف کردند. به استناد نوشته‌های کتیبه‌های بابلی، آشوری و ایلامی، ساکنان کوهساران‌زاگرس طایفه‌هایی مانند: لولوبی، مانایی، کاسی، گوتی، آمادا و پارسوا بوده‌اند.قلعه فلک الافلاک، خرم آبادقلعه فلک الافلاک، خرم‌آباد در میان شهر خرم‌آباد و برفراز یک تپه بزرگ سنگی، قلعه معروف و تاریخی «فلک‌الافلاک» قرار دارد. در زیر تپه‌ای که قلعه بر روی آن ساخته شده، یک چشمه بزرگ جاری است.قلعه ۸ برج دارد و محیط کلی آن ۲۲۸٫۶۰ متر است. ارتفاع بلندترین دیوار آن تا سطح تپه ۲۲٫۵ متر است. در ورودی قلعه به یک راهرو سرپوشیده منتهی می‌شود که در سمت غربی آن ۲ اتاق و در سمت شرقی آن یک اتاق وجود دارد. این راهرو با شیب کم به صحن اول قلعه مرتبط می‌شود. صحن اول ۲۲٫۵×۳۱ متر درجهت شمالی – جنوبی است و ۸ اتاق دارد. در شمال شرقی آن، راهرویی ساخته شده که با ۷ پله به محوطه‌ای که چاه معروف نیز در آن واقع شده، منتهی می‌شود.صحن دوم قلعه مستطیل شکل به مساحت ۲۱×۲۹ متر است. طول این صحن در جهت شرقی – غربی است و ۱۶ اتاق دارد. کف اتاق‌ها ۱٫۵ متر بلندتر از کف حیاط است و ورودی آنها، ۴ پله دارد. در قسمت جنوبی آن ۳ اتاق و ۳ کفش کن و در شمال آن، ۱۴ اتاق و ۴ کفش‌کن و در سمت شرقی، ۵ اتاق و ۳ کفش‌کن و در قسمت غربی‌که تازه‌ساز است ۱۴ اتاق و ۲ راهرو وجود دارد.
مقبره باباطاهر، خرم آبادمقبره باباطاهر در محله‌ای به همین نام در جنوب خرم‌آباد واقع شده است. سبک بنای مقبره قدیمی است و درِ ورودی آن به سمت جنوب باز می‌شود. ساختمان اصلی آن، هشت ضلعی است. مقبره در وسط بنا قرار دارد و روی آن، ضریحی چوبی قرار داده شده است. به اعتقاد اهالی خرم‌آباد، این قبر به باباطاهرعریان شاعر مشهور تعلق دارد که دوبیتی‌های خود را به زبان لری سروده است.
سنگ نوشته قرن ششم، خرم‌آباددر جنوب شرقی راه خرم‌آباد به خوزستان و در شمال خرابه‌های «شاپورخواست«، سنگ نوشته‌ای به شکل مکعب مستطیل منسوب به قرن ششم هجری قمری پا برجا مانده است. روی سطح جنوب شرقی ۵ سطر، بر سطح جنوب غربی ۶ سطر و بر سطح شمال غربی ۴ سطر و بر آخرین وجه نیز ۴ سطر با خط نیم کوفی و نسخ، به طور برجسته حجاری شده است. این سنگ نوشته به یکی از امرای «سلطان محمود بن محمد بن ملکشاه سلجوقی» به نام «ابوسعید برسق کبیر» مربوط است و در سال ۵۱۳ هجری‌قمری نقد شده است. موضوع این کتیبه دو فرمان منع مردم از پوشیدن لباس ابریشمی و اجازه علف چرانی به دامداران است.
تپه سراب ناوه کش، خرم آباددر مرکز روستای سراب ناوه‌کش تپه بزرگی وجود دارد که در مقطع جنوبی آن، قسمتی از دیوار پیدا شده که با سنگ‌های بزرگ و ملاط و قلوه‌سنگ ساخته شده است. این بنا ممکن است قسمتی از یک قلعه بزرگ دوره ساسانی باشد. در فراز تپه نیز انبوهی از سفال شکسته وجود دارد .نقاشی‌های غار دوشه، خرم‌آباددر بالای کوه دوشه بر دیوارهای غار دوشه نقاشی هایی به چشم می‌خورد که بیانگر بخش دیگری از تاریخ سکونت بشر در این خطه از سرزمین ایران است. نقاشی‌های غار دوشه از تجسم کامل‌تری برخوردار هستند و رزم انسان‌ها به صورت گروهی، تن به تن، سواره و پیاده را نشان می‌دهد. این نقاشی‌ها قدرت تخیل هنرمندان آن دوره را مشخص می‌سازد.
سنگ نوشته سراب چنگایی، خرم آبادسراب چنگایی خرم‌آباد، چشمه‌ای بزرگ و پر آب است که در شرق آن روی‌صخره بزرگی تاریخ کشت گل‌های نیلوفری نوشته شده است. کتیبه دو لوحه همجوار دارد که در سمت راست آن‌نوشته هایی در ۴ سطر و در سمت چپ آن، دو سطر نقد شده است و اندازه کل آن ۸۵×۱۰۲ سانتی متر است. طبق این سند، در سال ۱۱۳۱ هجری قمری، به فرمان یکی از والیان لرستان که از سراب نیلوفر کرمانشاه دیدن‌کرده بود، مقداری گل نیلوفر در این چشمه کاشته شده است.تپه‌های باباخانی و تخته چراغ، خرم‌آباددر فاصله یک کیلومتری دهانه شمالی «سنگ موسی« در بخش چگنی‌خرم‌آباد، دو تپه به فاصله ۲۰۰ متر از یکدیگر قرار دارند که تپه شرقی را «باباخانی« و تپه غربی را «تخته چراغ« می‌گویند. روی هر دو تپه، سفال‌های شکسته بسیار وجود دارد. همچنین آثار یک بنای آجری نیز روی تپه‌باباخانی مشهود است. به احتمال زیاد، طبقه اول تپه‌ها به دوره اسلامی و طبقات زیرین آن به دوره‌های پیش از اسلام مربوط است.تپه کرگونه، خرم‌آباداین تپه در شمال دهستان «تشکن« از توابع بخش چگنی خرم‌آباد و در دامنه سفید کوه واقع‌شده است. از این تپه، انواع ابزارهای سنگی مانند: تیغ چاقو و قطعات سفال به رنگ‌های مختلف که برخی از آنها به دوره شوش اول مربوط می‌شود، یافت شده است.مقبره جلاله، خرم آباددر فاصله ۶ کیلومتری جنوب غربی خرم‌آباد و در فاصله یک‌متری از معبد مهری، مقبره‌معروف محمد جلاله قرار دارد. بنای اصلی مقبره چهار ضلعی است و طول هر یک از اضلاع آن ۳٫۵ متر است. روی گور و در داخل مقبره سنگ نبشته‌ای وجود ندارد.مقبره حیات‌الغیب، خرم آبادمقبره «حیات الغیب« در ۵۰ کیلومتری جنوب غربی خرم‌آباد و در روستای «قالبی» واقع شده است. در ورودی مقبره از شمال گشوده می‌شود و کفش‌کن آن، ۵ پله بالاتر از کف مقبره است. قبر در گوشه جنوب شرقی مقبره قرار دارد. در دیوار جنوبی، محرابی به بلندی ۲٫۱ متر با حاشیه گچ‌بری است. این بنایکبار به دستور محمود میرزای قاجار تعمیر شد که تاریخ آن بر روی یکی از سنگ‌ها نوشته شده است.
مقبره فلک‌الدین، خرم آبادمقبره فلک‌الدین در شمال غربی خرم آباد در داخل گورستان روستای فلک‌الدین قراردارد. این مقبره به فلک‌الدین حسین بن بدرالدین مسعود از اتابکان لر کوچک تعلق دارد و مورد احترام مردم است. مردم بومی هر گاه چیزی را گم کنند، به کنار قبر می‌روند و می‌گویند: ای برادر ، فلک‌الدین، گمشده مرا بده.قلعه بهرام، خرم‌آباددرجنوب روستای «جلگه خلج« خرم‌آباد در تنگه مسیر رود «کشگان«، آثار دژ و حصاری قدیمی باقی مانده است. دهانه دره با دیواری از سنگ و ملاط محصور شده و تنها یک در دارد. بالای دره نیز، چند دیوار دیده می‌شود. این قلعه به نام «بهرام« مشهور است و موقعیت استثنایی دارد. قلعه بهرام در شمارقلعه‌های مهم دوران باستانی ایران است که ارزش‌های جهانگردی قابل توجهی دارد.قلعه منگره، خرم‌آبادقلعه منگره یکی از دژهای مهم و تاریخی خرم‌آباد است که بر روی قله‌ای به نام «دز» درغرب روستای گرداب ساخته شده و به نیمه دوم قرن پنجم هجری قمری مربوط است قلعه نزدیک به ۲ هزار متر مربع مساحت و ۱۲ اتاق دارد که طول و عرض هر یک از آنها ۴٫۵۰×۵٫۵۰ متر است. در ضلع شرقی، چهار مخزن ذخیره آب کنده شده که روی آن را با نوعی ساروج پوشانده‌اند. این قلعه تا سال ۷۹۵ هجری قمری، یعنی تا هنگام حمله امیر تیمور به لرستان، اهمیت نظامی خو را حفظ کرده بود. اکنون تنها دیوار و تاق‌های فروریخته‌قلعه بر جای مانده است.قلعه شهنشاه (گوشه) ، خرم‌آباددر روستای گوشه خرم‌آباد، قلعه‌ای قدیمی وجود دارد که از سنگ گچ ساخته‌شده است. این قلعه صحن در ابعاد ۱۲×۲۵ متر، ۱۵ اتاق نشیمن و رواق دارد. هر اتاق را دیواری به دو قسمت‌تقسیم می‌کند که برای نگاهداری چار پایان و استراحت کاروانیان ساخته شده است. دیوار قلعه ۵ متر بلندی دارد.در گوشه جنوب غربی، پله‌هایی سنگی برای دسترسی به پشت‌بام قلعه ساخته شده است.گورستان هره باغ، خرم آباد‌این گورستان روی تپه‌ای در روستای «هره باغ» در شرق روستای بزرگ «یارآباد» خرم‌آباد واقع شده است. برخی از سنگ قبرهای این گورستان با خط کوفی حجاری شده‌اند که تاریخ آنها به سده‌های پنجم و ششم هجری مربوط می‌شود. قبر «شیخ مهدی» در این گورستان، مورد احترام اهالی می‌باشد.پل شاپوری، خرم‌آباددر فاصله ۲ کیلومتری جنوب غربی خرم‌آباد و در غرب شهر قدیمی «ایزدخواست» یکی از شاهکارهای معماری و پل‌سازی دوره ساسانی باقیمانده است. این پل ۲۸ تاق در جهت غربی، شرقی داشت که امروزه فقط ۶ تاق آن باقی مانده است. سطح هر پایه ۶۶متر (۶×۱۱) و ارتفاع کنونی آن ۱۶ متر است. تاق‌ها باسنگ‌های حجاری شده، ساخته شده‌اند. مصالح بنا از سنگ و ملاط ترکیبی است که اکنون نیز جداکردن آن ازسنگ‌ها به سختی امکان‌پذیر است.
سراب چنگالی، خرم‌آبادسراب چنگالی از جمله دیدنی‌های شهرستان خرم‌آباد است که نیلوفرهای آبی آن بسیار زیبا می‌باشد. گل‌های نیلوفر از گردشگاه نیلوفر کرمانشاه به این سراب انتقال و پرورش داده شده است.سراب کیو، خرم‌آبادسراب کیو شامل دریاچه، جنگل‌های مصنوعی و امکانات تفریحی برای کودکان است. رنگ آب این چشمه‌کبود یا آبی تیره است و از همین رو آن را «کیو» یا «کبود آب» می‌نامند.
تپه‌های چغاسبز و کفتارلو، کوهدشتاین دو تپه باستانی در دهستان رومشکان کوهدشت واقع شده است. آثار به دست آمده از تپه چغاسبز، با ظروف شوش اول مطابقت دارند. تپه کفتارلو نیز در فاصله ۵ کیلومتری شمال تپه‌چغاسبز قرار دارد. از قسمت‌های کاوش شده این تپه، کوزه، دیگ و خمره‌هایی با نقش پرنده و نقش‌های ساده و بدون نقش کشف شده است.
تپه درکه، کوهدشتتپه درکه یکی از تپه‌های مهم پیش از تاریخ است که در فاصله ۲۴ کیلومتری دهکده «ابوالوفا» در کوهدشت واقع شده است. ساختمان تمامی این تپه از چینه و خشت بوده است. از طبقه میانی تپه، ظروف سفالی و برخی ظروف مفرغی یافت شده که سفال‌های آن به رنگ قرمز و مشابه ظروف سه پایه داری‌هستند که پروفسور «گریشمن» آنها را از طبقه سوم «تپه گیان» بیرون آورده بود. ظروف سه پایه‌دار، دارای نقش‌هایی به شکل سبد باف هستند .قلعه چنگری، کوهدشت«چنگری» نام کوهی است که از شمال شرقی کوهدشت شروع می‌شود و تا کنار رود سیمره امتداد می‌یابد. بر بالای قله‌های این کوه، آثار چند قلعه باقی مانده که مهم ترین آنها، قلعه چنگری است‌که روی قله‌ای مشرف به دشت کوهدشت ساخته شده است. از این قلعه، اثری به طول و عرض ۷۵×۱۰۰ مترباقی مانده است. این قلعه ظاهرا بزرگ‌ترین قلعه «مادانرود» در منطقه لرستان بوده است. این قلعه در گذشته از دو قسمت تشکیل می‌شده است که هر قسمت آن چند اتاق بزرگ و کوچک داشته ولی در حال حاضر تنها دیوارهای شمالی آن باقی مانده است.قلعه کورگان، کوهدشتبر فراز قله‌های «دوشه« (دو شاه) در کوهدشت دو قلعه به همین نام ساخته شده است. اولی قلعه‌ای نسبتا بزرگ است که قسمتی از دیواره شمالی آن بر تیغه کوه باقی مانده و آثار دیواره‌های دیگر آن نیز پیداست. در ورودی قلعه در جهت دیوار جنوبی قلعه ساخته شده است و در داخل قلعه، سه حوض بزرگ برای ذخیره آب کنده شده است. دومین قلعه نیز از لحاظ سبک ساختمان، مانند قلعه اولی است و در شرق آن ساخته‌شده است و چون در هر یک از آنها شاهی می‌زیست به «قلعه دوشه» مشهور شده‌اند.قلعه منیژه، کوهدشتقلعه منیژه بر فراز قله‌ای از کوه سرسرخن کوهدشت واقع شده است. طول باروی قلعه‌متجاوز از یکصد متر است که در قسمت شمال آن آثار چند اتاق باقی مانده است. در قسمت جنوبی اتاق‌ها، آثار یک مخزن بزرگ آب به جا مانده است. راه ورود به قلعه فقط از سمت دره است. اهمیت این قلعه در تسلط آن بر دره‌های اطراف و وسعت دید جالب توجه آن است که موجب حیرت بینندگان می‌گردد. در داخل قلعه، نقبی عجیب و جالب توجه وجود دارد که دهانه آن تا ۱۰ متر به طرف شرق و جنوب، شیبی تند و ۱۵ متر عمق دارد. در انتهای راهرو، چاهی به عمق ۲۲ متر به جا مانده است. از این محل سکه‌هایی بدست آمده‌اند به دوره اشکانی‌مربوط می‌شوند.تپه خانجان‌خانی، بروجرددر جنوب دهستان ده پیر تپه خانجان خانی قرار گرفته و دارای آثار سفالی ساسانی است. کوزه‌های محتوی استخوان، از قسمت‌های بریده آن پیدا شده است. روی این تپه، قبری قرار دارد که مورد احترام اهالی است و به «سرمگو» مشهور می‌باشد. پایه ستون‌های سنگی متعدد موجود این محل، به دوره پارت‌ها مربوط است. از آثار دوره اسلامی نیز سنگ قبرهایی به خط کوفی یافت شده است.مسجد سلطانی ، بروجرداین مسجد که به «مسجد شاه» نیز معروف است، از یادگارهای دوره فتحعلی‌شاه قاجاراست. صحن مسجد با طول و عرض ۴۷×۶۱ متر با حوضی در میان، سه درگاه بزرگ دارد. درگاه شمالی تاق‌مُقَرَنس زیبایی دارد که با کاشی و گچ‌کاری آذین شده و دری دو لنگه‌دارد. بر بالای لنگه چپ در، جملاتی از پیغمبر(ص)نوشته شده است. تاریخ آن ۱۲۹۱ هجری قمری است مسجد سلطانی بروجرد، یکی از حوزه‌های علمیه دینی فعال ایران است که ۱۶ حجره دارد. این حجره‌هادرهای اُرسی مشبک دارند که هر یک شاهکاری از نوع درهای مشبک هستند. بر ایوان غربی و بر دیوار جنوبی‌ایوان، سنگ نبشته‌ای از زمان فتحعلی شاه قاجار باقی مانده که نشان می‌دهد، در زمان حکومت محمد تقی میرزاحسام السلطنه برای رفاه اهالی بروجرد، مالیات خبازان را بخشیده‌اند. این مسجد از مهم‌ترین مساجد استان لرستان است که از لحاظ قدمت تاریخی و معماری قابل توجه است. مرحوم آیت الله العظمی بروجردی از مدرسانی است که در این حوزه تدریس کرده‌اند و سال‌ها رهبر شیعیان جهان بوده‌اند.
منبع:bartarinha.ir
دور دنیا با یک کلیکدره خزینه لرستانسفر به لرستان سرزمینی با قدمت هفت هزار سالقلعه فلک الافلاک آثاری زیبا در خرم آباد۵ بنای تاریخی و زیبا در استان لرستان
