معرفی رقص واغزالی
مجموعه: هنر و هنرمند
یکی از رقص های مورد علاقه مردم آذربایجان است.ملودی بسیار ظریف و دلچسب، حرکات ظریف و نرم، این رقص را در بین توده مردم بطور گسترده ای متداول نموده است. عروسی را نمیتوان یافت که در آن “واغزالی” شنیده نشود. در حال حاضر ملودی این رقص فامیل عروس را مشایعت میکند.
این رقص قدمت زیادی دارد که باید تاریخ آن را بررسی کرد. در عصر ۱۶ یکی از قبیله های بزرگ “قاراقویونلولار” در آذربایجان مسکن می گزیند. آنها ماهنی ها و رقص های فراوانی را به وجود آورده اند البته امروزه اثری از آنها وجدو ندارد.
رقص “واغزالی” ابتدا به صورت تک مئلودیای “قاراباغین آغیری” بوده که بعدها به دو مئلودیای “آستا قاراباغی” و “واغزالی” در آمده است.
به اعتقاد اهالی شکی این مئلودی از مئلودی ماهنی”دنیزه گیرمه” به وجود آمده است که البته نمی توان این اعتقاد را به سادگی باور کرد. بعضی ها هم اعتقاد دارند که این رقص مخصوص بدرقه عروس برای رفتن به خانه بخت در دورست است و در این موقع اجرا می شود.البته هر کدام از اینها نظریه بوده و نه می توان قطعا پذیرفت و نه قطعا رد کرد.
توضیحاتی به زبان ترکی:
“آذربایجان خالقینین ا‌ن سئویملی رقصلرینده‌ن بیریدیر. سون درجه ظریف، اوره‌یه یاتان مئلودییا، اینجه یومشاق حرکتلر بو رقصی خالق آراسیندا داها گئنیش یایمیشدیر. آذربایجاندا ائله بیر توی اولمورکی، اورادا «واغزالی»نین جاذبه‌دار صداسی ائشیدیلمه‌سین.
چوخ قدیم، اؤز آدیندان خیلی قدیم رقصدیر. اونون منبعینی تاریخده آختارماق لازیمدیر.
معلوم اولدوغو کیمی، ۱۶ـ نجی عصرده آذربایجاندا جنوبدان گلمیش قارا قویونلولارین بؤیوک قبیله‌سی مسکن سالمیشدیر. اونلار چوخلو ماهنی و رقصلر یاراتمیش، لاکین بونلاردان تاریخده ایز قالمامیشدیر. تکجه بیر مئلودییا عصریمیزه قدر گلیب چاتمیشدیرکی، اونودا قارا قویونلولار نسلینده‌ن اولوب، حاضیردا شکی رایونونون تپه جنت، چای قاراقویونلو، دره جنت، حتم اوباسی، شیرین بولاق، کهریز و باشقا کندلرده یاشایانلار قورویوب ساخلامیشلار. «واغزالی» رقصینین اساسی‌نی تشکیل ائده‌ن، اوللر «قاراباغین آغیری» آدلانان قدیم مئلودییا سونرالار ایکی حصه‌یه شاخه‌له‌نرک «آستا قاراباغی» و «واغزالی» مئلودییاسینا چئوریلیب.
شکی ساکینلرینین سؤیله‌دیکلری بیر فرضیه‌ده وار. اونلارین دئدیگینه گؤره ایسه «واغزالی» مئلودییاسی «دنیزه گیرمه» ماهنی‌سینین مئلودییاسی اساسیندا عمله گلیب. بیزجه، بئله بیر فرضیه حقیقت‌ده‌ن اوزاقدیر. گؤرونور، قوجامان موسیقی‌چیلری همین ماهنی‌نین مئلودییاسینداکی باشلانغیج حصه‌سی یانیلدیب. بلی، اگر ماهنی‌نین اولینجی ایکی سطری «واغزالی»نین اوّللینی خاطیرلادیرسادا سونراکی ایکی سطیر، داها دوغروسو، ایکی سطرین مئلودییاسی بو فیکری تصدیق ائتمیر.
بس بو رقصین آدی، آچیق ـ آیدینجا دمیر یولونا حصر ائدیلمیش آدی هارادان مئیدانا گلیب؟ معلومدورکی، آذربایجاندا دمیر یولو خطی ایلک دفعه باکی‌ایله بالاخانی ـ صابونچو و سوراخانی نفت معدنلری آراسیندا سالیندی. اول بو دمیر یول خطی‌ایله آنجاق نفت داشییاردیلار. سونرا سرنشین داشیمالارینادا باشلاندی. اوندان‌دا اول ۱۸۸۳ جو ایلین ماییندا تفلیسله باکی آراسینداکی دمیر یولو ایشه سالینمیشدیر.
تصور ائتمک هئچ‌ده چتین دئییل‌دیرکی، دمیر یولو خطی‌نین اولماسی اهالی‌نین بیر یئرده‌ن دیگرینه گئدیب ـ گلیشینی نه قدر آسانلاشدیرمیشدیر. گلینی اؤز یئرلرینده‌ن باشقا بیر شهره آپاراندا بو خوش سفر دمیر یولونا دوشسه‌یدی، بوتون قوهوم ـ اقربا، قونشولار و قوناقلار اونو واغزالاده‌ک ماهنی ایله، چالیب اویناماقلا یولا سالاردیلار. واغزالدا بیر داها، قوناقلار اوچون وداعلاشما شنلی‌گی دوزه‌لده‌ردیلر، گلین بیگ ائوینه یولا دوشردی. بورادا، داها دوغروسو، بو عنعنه‌یه بو طنطنه‌یه حصر اولونان، یئنی مئلودییا «قاراباغین آغیری» آدلی رقص مئلودییاسی مئیدانا چیخیر. بو آد ایندی بوتون زاقافقازیادا «واغزالی» آدی‌ایله مشهوردور.
حاضیردا بو رقصین مئلودییاسی گلینین آداملارینی مشایعت ائدیر. قوناقلار موسیقی‌نین اوجا صدالاری آلتیندا اوینایا ـ اوینایا، اوللرایسه مشعل‌لرله، تفنگ آتا ـ آتا کوچه‌لر بویو شنلیکله، (حکماً دئییل‌کی، واغزالا؛) گئدیر. «واغزالی»نین مئلودییاسی‌دا تویون بو مقامینداکی شادلیق طنطنه‌سی‌نین بیر نوع رمزی کیمی سسلنیر، خوش مراسمی داهادا روحلاندیریر. بیگین ائوینده همین موسیقی‌نین مئلودییاسی آلتیندا اونون قوهوم ـ اقرباسی چوخ واخت اؤزوده اویناییر.
سؤز یوخ‌کی، «واغزالی» آدینین عمله گلمه‌سی باره‌ده یوخاریدا دئییلنلر یالنیز فرضیه‌دیر. آخی، هامییا معلومدورکی، گلینلرین اکثریتی آتا ائوینده‌ن چوخ‌دا اوزاغا کؤچمه‌ینده، عادتاً فایتونلارلا (شهر یئرلرینده) و آتلا (کند یئرلرینده) گئده‌ردیلر. هر حالدا فرضیه اولسادا بونا رئال زمین وار. چونکو گلینین اوزاغا کؤچمه‌سی، اونون او زامانلاردا هله عادت ائدیلمه‌میش بیر نوعده، یعنی واغزاللاردا یولاسالینماسی او قده‌ر مهم، حیاتی حادثه‌ایدی‌کی، اونا لاپ خصوصی بیر رقص مئلودییاسی («واغزالی») حصر ائده بیلردیلر.
«واغزالی» رقصی اولدوقجا جاذبه‌لی، قشنگ، سون درجه لیریک رقصدیر. اونو اینجه‌لیک‌له، بیر نوع، سوزگون، آخی‌جی حرکت‌لرله اویناماق لازیمدیر. “
منبع:azeridance.com
از دنیای هنر و هنرمندان بیشتر بدانیدمعرفی رقص تره کمه قابلیت های رقص ملی آذربایجانرقص فولکلوریک آذربایجانیمعرفی انواع رقص های آذری و قفقازی (۱)معرفی رقص قایتاغیمعرفی محبوبترین رقص آذربایجانی – یاللی
