معوذتين چيست؟ به کدام یک از سوره ها معوذتين می گویند؟

معوذتين چيست؟ به کدام یک از سوره ها معوذتين می گویند؟



معوذتين چيست؟ به کدام یک از سوره ها معوذتين می گویند؟

مجموعه: متفرقه دینی

به دو سوره فلق و ناس «معوذتين»‌مي‎گويند
 
بعضي از سوره‎هاي قرآن نام‎هاي مختلفي دارند از جمله سوره‎هاي فلق و ناس است كه يكي از نام‎هاي آنها «معوذه» است و به هر دو سوره اطلاق «معوذتين» (دو معوذه) شده است،لذا به دو سوره «معوذتين»‌مي‎گويند و در روايات هم به اين دو سورة مباركه اطلاق «معوذتين» ‌شده است.[1] كلمه معوذه از «عَوْذ» گرفته شده به معناي پناه بردن و حفظ كردن خويش و پرهيز دادن از شر، از راه پناه بردن به كسي كه مي‎تواند آن شر را دفع كند.[2]علت نام‎گذاري اين دو سوره به معوذتين  قبل از جواب دادن به اين سؤال تذكر اين مسأله لازم است قرآن خود را به عنوان شفاء معرفي مي‎كند و مي‎فرمايد: «وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ لا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلاَّ خَساراً؛[3] و ما آنچه از قرآن فرستيم شفاي دل و رحمت الهي به اهل ايمان است لكن كافران را به جز زيان چيزي نخواهد افزود» قرآن مي‎تواند براي كساني كه به او تمسك مي‎كنند و با او مأنوس هستند هم شفاي ظاهري براي آنها باشد و هم شفاي معنوي و روحي او باشد. [4] امّا نسبت به اين سوره از روايات اين‎گونه استفاده مي‎شود كه اگر انسان خود يا ديگران را بوسيله اين دو سوره تعويذ كند، مريضي او خوب مي‎شود و از شروري كه در اين دو سوره بيان شده در امان خواهد بود، لذا از امام صادق ـ عليه السّلام ـ نقل شده که: «پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ مريض شدند، تب ايشان شدت پيدا كرد، جبرئيل (و ميكائيل) اين دو سوره را براي شفاي پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ نازل كردند، جبرئيل به قرائت سوره فلق و ميكائيل به قرائت سوره ناس در پايين پاي آن حضرت براي شفا متوسل شدند».[5] هم‎چنين امام صادق ـ عليه السّلام ـ مي‎فرمايد: «پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمود: اگر كسي خواست به ديگري بدي انجام بدهد، و او بخواهد كه خدا اين شخص را از او دور كند (و مانع بدي او شود) پس وقتي كه او را مي‎بيند بگويد: «اَعُوذُ وَ بِحَولِ اللهِ وَ قُوَتِهِ مِن حَولِ خَلقِهِ وَ قُوُّتِهِم» و سوره فلق را بخواند بعد هم اين آيه را بخواند: « فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِيَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ[6]» در اين صورت خداوند فريب هر فريب‎كاري و مكر هر مكركننده‎اي و حسد هر حسدورزي را از او دور مي‎كند و بايد اين كلمات را در صورت او بخواند».[7] باز نقل شده که امام رضا ـ عليه السّلام ـ يك فرد صرعي را (غشي) ديد، يك كاسه آب درخواست کردو بعد امام ـ عليه السّلام ـ سوره حمد و سوره فلق و ناس (معوذتين) را قرائت فرمود و در آب دميد، آب را روي آن مريض ريختند بعد هم مريض خوب شد و امام ـ عليه السّلام ـ فرمود :«ديگر به آن حالت بر نمي‎گردد».[8] و نقل شده كه بسيار مي‎شد پيامبر صلّي الله عليه و آله، امام حسن عليه السّلام و امام حسين عليه السّلام را با اين دو سوره تعويذ مي‎فرمود.[9] هم‎چنين پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرموده‎اند: «آياتي بر من نازل شده كه نظيرش نازل نشده و آن در سوره قل اعوذ است».[10] 
علامه طباطبايي در توضيح اين حديث مي‎فرمايد: شايد مراد پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ از اين‎كه فرمود مثل اين دو سوره بر من نازل نشده، اين باشد كه تنها اين دو سوره در مورد عوذه و حرز نازل شده و هيچ سوره‎اي ديگر اين خاصيت را ندارد.[11] پس مي‎توان گفت: اين دو سوره خاصيت تعويذ (پناه بردن به خدا) را دارد كه باعث مي‎شود انسان با اين دو سوره خود را از شروري حفظ كند و بدين جهت اين دو سوره به معوذتين نام‎گذاري شده است. در سوره فلق به پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ دستوري مي‎دهد از چند چيز به خدا پناه ببر البتّه اين دستور اختصاصي به پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ ندارد.
1. از شر هر مخلوقي چه جن و چه حيوانات و هر مخلوق ديگري كه شري همراه خود دارد؛
2. از شر شب وقتي كه با ظلمتش داخل مي‎شود، در اين‎جا خداوند شر را به شب نسبت داده، زيرا شبِ‌ تاريك، انسان شرور را در رساندن شر كمك مي‎كند لذا به همين خاطر شر در شب بيشتر از روز است، علاوه بر اين؛ انسان كه مورد حمله شرور واقع مي‎شود در شب ناتوان‎تر از روز است؛
3. از شر زنان جادوگر و ساحر؛
4. از شر حسود وقتي كه مبتلاء به حسد گشته و مشغول اعمال حسدورزي مي‎شود.بعضي هم گفته‎اند اين آيه شامل شورچشمي نيز مي‎شود چون چشم زدن هم ناشي از نوعي حسادت است.[12] و در سوره ناس هم انسان خود را از وساوس شيطاني كه هر دم وسوسه مي‎كند، تعويذ مي‎كند و خود را در پناه خدا قرار مي‎دهد.
البتّه همان‎طوري كه مي‎دانيم اين دو سوره با «قل اعوذ» شروع شده‎اند كه متضمن تعويذ (پناه بردن به خدا) مي‎باشد از اين رو به اين دو سوره معوذتين گفته‎اند.
==================================پي نوشت ها:[1] . جويباري، رستگار، تفسير بصائر، قم، ناشر مؤلف، چاپ اول، 1413 هـ ، ج 60، ص 658.[2] . ر.ك، هاشم‎زاده هريسي، هاشم، شناخت سوره‎هاي قرآن، تهران، انتشارات كتابخانه صدر، 1373، ص 632؛ و طباطبايي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان، ترجمه سيد محمد باقر موسوي همداني، قم، انتشارات اسلامي، ج 20، ‌ص 680.[3] . اسراء/ 82.[4] . طبرسي، مجمع‎البيان، بيروت، دارالكتب العلميه، چاپ اول، 1418 هـ ، ج 6، ص 226.[5] . خرمشاهي، بهاء‎الدين، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهي، انتشارات دوستان، چاپ اول، 1377، ج 2، ص 2123.[6]  . توبه / 129 .[7] . علي بن جمعه العروسي الحويزي، تفسير نورالثقلين، بيروت، مؤسسة التاريخ العربي، چاپ اول، 1422 هـ ، ج 8، ص 379.[8] . علي بن جمعه العروسي الحويزي، تفسير نورالثقلين، بيروت، مؤسسة التاريخ العربي، چاپ اول، 1422 هـ ، ج 8، ص 379.[9] . طباطبايي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان، ترجمه سيد محمد موسوي همداني، قم، انتشارات اسلامي، ج 20، ص 683.[10] .  همان .[11] . علي بن جمعه العروسي الحويزي، تفسير نورالثقلين، بيروت، مؤسسة التاريخ العربي، چاپ اول، 1422 هـ ، ج 8، ص 379.[12] . طباطبايي، سيد محمد حسين، تفسير ميزان، مترجم سيد محمد باقر موسوي همداني، قم، انتشارات اسلامي، ج 20، ص 680.
 
منبع:andisheqom.com


در ادامه بخوانیدبررسی خواص و فضایل سوره ناسراههایی برای نجات از سحر و جادو !فضائل و خواص سوره فلق