نحوه انتقال خون توسط سیاهرگ ها
مجموعه: چرا ، زیرا و چگونه
سیاهرگ های سطحی نزدیک به سطح پوست قرار دارند
سیاهرگ ها چگونه خون را انتقال می دهند؟
سیاهرگ یا ورید یک رگ خونی قابل ارتجاع است که خون را از مناطق مختلف بدن به قلب منتقل می کند. رگ ها جزء دستگاه گردش خون هستند. دستگاه گردش خون، خون را برای تأمین مواد مغذی سلول های بدن به آنها هدایت می کند.
برخلاف سیستم شریانی (سرخرگی) که یک سیستم با فشار بالا است، سیستم وریدی (سیاهرگی) یک سیستم فشار پایین است که برای این که خون را به قلب بازگرداند به انقباض عضلانی متکی است. گاهی اوقات و بیشتر به دلیل لخته شدن خون یا نقص وریدی ممکن است مشکلات وریدی رخ دهد.
انواع سیاهرگ ها
سیاهرگ ها را می توان به چهار نوع اصلی تقسیم کرد که عبارتند از: سیاهرگ های ریوی، سیستمیک (systemic)، سطحی و عمیق.
• سیاهرگ های ریوی خون دارای اکسیژن را از ریه ها به دهلیز سمت چپ قلب حمل می کنند.
• سیاهرگ های سیستمیک خون تهی از اکسیژن را از بقیه بدن به دهلیز راست قلب باز می گردانند.
• سیاهرگ های سطحی نزدیک به سطح پوست قرار دارند و در نزدیکی یک شریان متناظر (هم نظیر) خود قرار ندارند.
• سیاهرگ های عمیق به شکلی عمیق در درون بافت عضلانی قرار دارند و به طور معمول در نزدیکی یک شریان متناظر خود و با همان نام واقع شده اند (به عنوان مثال شریان ها و سیاهرگ های کرونری).
اندازه سیاهرگ ها
اندازه قطر یک سیاهرگ می تواند از ۱ میلی متر تا ۱٫۵-۱ سانتیمتر باشد. کوچک ترین سیاهرگ های بدن سیاهرگچه یا وریدچه نامیده می شوند. آنها خون را از شریان ها از طریق سرخرگچه ها مویرگ ها دریافت می کنند. سیاهرگچه ها به سیاهرگ های بزرگتری می رسند و در نهایت خون را به بزرگترین سیاهرگ های بدن که بزرگ سیاهرگ ها نام دارند می رسانند. سپس خون از بزرگ سیاهرگ بالایی و بزرگ سیاهرگ پایینی به سمت دهلیز راست قلب منتقل می شود.
سیاهرگ های سطحی نزدیک به سطح پوست قرار دارند
ساختمان سیاهرگ
سیاهرگ ها از لایه های بافت نازکی تشکیل شده اند. دیواره سیاهرگ از سه لایه تشکیل شده است:
• بافت همبند پوششی – پوشش محکم بیرونی شریان ها و سیاهرگ ها است. این بافت از بافت همبند و همچنین الیاف کلاژن و الاستیک (الاستیک) تشکیل شده است. این الیاف به شریان ها و سیاهرگ ها اجازه می دهند تا کش بیایند و جلوی گسترش و انبساط بیش از حد به دلیل فشاری که توسط جریان خون بر دیواره ها اعمال می شود را می گیرند.
• لایه میانی – لایه وسط دیواره های شریان ها و سیاهرگ ها است. این لایه از ماهیچه صاف و الیاف الاستیک (قابل ارتجاع) تشکیل شده است. این لایه در شریان ها ضخیم تر از سیاهرگ ها است.
• لایه داخلی – لایه درونی شریان ها و سیاهرگ ها است. در داخل شریان ها، این لایه از یک پوشش غشاء کشسان و اندوتلیوم یا درون پوش صاف (نوع خاصی از بافت اپیتلیومی یا مخاطی) تشکیل شده است که به وسیله بافت های قابل ارتجاع پوشیده شده است. وریدچه ها دارای پوشش غشاء قابل ارتجاعی که در شریان ها یافت می شود نیستند. در برخی از وریدچه ها، لایه داخلی حاوی دریچه هایی برای نگه داشتن جریان خون در یک جهت است.
دیواره های سیاهرگ ها نازک تر و کشسان تر از دیواره های شریانی است. این به سیاهرگ ها اجازه می دهد تا نسبت به شریان ها خون بیشتری نگه دارند.
مشکلات سیاهرگی
مشکلات وریدی معمولاً نتیجه انسداد یا نقص است. انسداد به خاطر لخته های خونی رخ می دهد که یا در وریدهای سطحی یا وریدهای عمیق، اغلب در پاها یا بازوها ایجاد می شود. لخته های خون زمانی ایجاد می شوند که سلول های خونی که به عنوان پلاکت یا ترومبوسیت ها شناخته می شوند به علت آسیب یا اختلال وریدی فعال می شوند.
تشکیل لخته خون و ورم وریدی در ورید های سطحی، ترومبوفلبیت سطحی نامیده می شود. در کلمه ترومبوفلبیت، ترومبو به پلاکت اشاره دارد و فلبیت به معنای التهاب است. لخته ای که در سیاهرگ های عمیق رخ می دهد، ترومبوز سیاهرگی عمقی نامیده می شود.
مشکلات وریدی ممکن است از یک نقص نیز به وجود آید. سیاهرگ های واریسی نتیجه دریچه های سیاهرگی آسیب دیده است که اجازه می دهد خون داخل ورید ها جمع شود. انباشت خون سبب التهاب و انقباض در رگ های واقع شده در نزدیکی سطح پوست می شود. رگ های واریسی معمولاً در زنان باردار، در افراد مبتلا به ترومبوز ورید عمقی یا آسیب های سیاهرگی و در افرادی با سابقه خانوادگی ژنتیکی ظاهر می شود.
منبع : ۰۲۰٫ir
چند دقیقه با دانستنی هاچگونگی کار کردن دستگاه گردش خون
