پذیرش قاعدگی در ماه مبارک رمضان



پذیرش قاعدگی در ماه مبارک رمضان

مجموعه: احکام دینی

خداوند به زنان دستور داده که در دوران قاعدگی روزه نگیرید
 
برخورد بانوان با مسئله قاعدگی در ماه مبارک رمضان اشکال مختلفی دارد.برخی زنان که دارای گرایشات مذهبی بیشتری بوده، از تحمل قاعدگی در ماه رمضان وحشت داشته و آن را مانعی در مسیر کسب فیوضات فراوان این ماه می‏دانند در حالی که پذیرش و تحمل قاعدگی اگر به عنوان تسلیم بودن در برابر حکم خدا صورت گیرد ممکن است موجب خشوع و خضوع بیشتر شده و انگیزه تلاش بیشتر و توجه و تضرع عمیق‏تر فرد را به پروردگار در پی داشته باشد و چه بسا تحمل قاعدگی بیش از نماز و روزه، موجب استکمال و ترقی زن در مسیر رشد شود.مخصوصا که در بینش اسلامی زنان حائض از حرکت در مسیر رشد باز نمی‏مانند، بلکه می‏توانند از طریق برخی اعمال مستحبی، ثواب آنچه را که در ایام قاعدگی از انجام آن ممنوع شده‏اند، به دست آورند.«درست است که زن در دوران عادت از برخی عبادات محروم است، اما همه آنها جبران‏ پذیر است. زیرا قضای روزه‏ ها را بجا می ‏آورد و برای جبران نماز، اگر با وضو در مصلای خود و رو به قبله بنشیند و به اندازه زمان نماز ذکر بگوید، از ثواب نماز بهره می‏ برد، مانند مسافری که پس از خواندن دو رکعت نماز واجب، با سی بار تکرار تسبیحات اربعه، جبران آن دو رکعت ساقط شده را می‏نماید؛ پس اینگونه از فضائل جبران‏پذیر است.»(۱)قرآن خواندن نیز [به استثنای سوره ‏های دارای سجده واجبه [ممنوع نیست. بلکه مکروه است و کراهت آن به معنای ثواب کمتر است نه اینکه قرآن نخوانند بهتر باشد. در هر حال قرآن خواندن بهتر است.(۲)این قبیل توضیحات اگر چه بسیار رضایت‏بخش و موجب خرسندی زنان است باز هم پروردگار لطیف و مهربان به آن بسنده نکرده و بیش از اینها به حائض لطف نموده است. به همین جهت بشارتی بالاتر و سخاوتمندانه ‏تر نیز در روایات دیده می ‏شود که نه تنها موجب دلجویی و روشنی چشم است، بلکه چنان فرح‏بخش و نویددهنده است که جای هیچ‏گونه تأسفی باقی نمی‏گذارد.این دسته از روایات مبین آنند که انسان در هنگام بیماری و در هنگام مسافرت اجر و پاداش آن اعمالی که در هنگام سلامتی و اقامت انجام می‏داد، را دارد. حیض هم بیماری است که زن را از انجام دادن واجبات باز می‏دارد. پس اگر در حالی که به عبادت خو گرفته به عادت ماهانه رسید همان اجر و پاداش قبلی را بدون کم و کاستی می‏گیرد. به عنوان نمونه در روایتی زیبا چنین آمده است:«پیامبر خدا سر به آسمان برداشت و لبخندی زد، علت را پرسیدند، فرمود: از دو فرشته‏ای تعجب کردم که از آسمان به زمین فرود آمدند و به سراغ بنده مؤمن درستکاری در مصلایش که در آن نماز می‏ خواند رفتند تا عمل او را بنویسند اما وی را در نمازگاهش نیافتند. پس به آسمان رفتند و عرض کردند ای پروردگار ما به سراغ بنده مؤمنت در مصلایش رفتیم تا اعمال او را بنویسیم اما او را در دام (بیماری) تو یافتیم. سپس خدای عزوجل فرمود: برای بنده من تا زمانی که در دام من است، مانند خیر و ثوابی را بنویسید که در زمان سلامتی‏اش انجام می‏داده است. زیرا بر من است که وقتی سلامتی را از او باز می‏گیرم اجر کاری را که در زمان تندرستی‏اش می‏کرده است، بدهم.»(۳)حیض به تعبیر قرآن بیماری است و بنابر روایات خداوند به حکمت خود آن را برای دختران آدم مقرر فرمود. (… یسئلونک عن المحیض قل هو «اذی»(۴) کلمه «اذی» در اکثر کتب تفسیری به رنج و بیماری ترجمه شده است.) بنابراین همچون بیماری‏های دیگر بیمار را مأجور نموده و کفاره گناهان وی می‏باشد. «اذا مرض المسلم کتب‏اللّه‏ له کاحسن ما کان یعمله فی صحته و تساقطت ذنوبه کما یتساقط ورق الشجر؛(۵) هنگامی که مسلمانی بیمار شد خداوند بهترین اعمالی را که در زمان تندرستی انجام می‏داد، برای او می‏نویسد و گناهانش را می‏ریزاند همچنان که برگ از درخت می‏ریزد.»با توجه به این همه لطف و مرحمت پروردگار، دیگر جایی برای این باور نادرست که حیض را موجب حقارت و عقب‏ماندگی زن از قافله صالحین می‏داند، باقی نمی‏ماند. طبیعی است که باور نادرست روح زن را می‏ آزارد و واکنشی غیر منطقی به دنبال می‏آورد. حتی ممکن است سبب سوءظن به ساحت مقدس پروردگار شده و یأس و نومیدی و بی‏ حوصلگی را در پی داشته باشد. زنانی که دریافت درستی از مسئله قاعدگی ندارند، مجبورند یا با بغض و نومیدی، قاعدگی را تحمل نمایند و یا با برنامه ‏ریزی حساب شده به مبارزه با این پدیده طبیعی پرداخته و با مصرف قرص‏های ضدبارداری آن را تا بعد از ماه مبارک به تأخیر بیندازند. 

 مصرف قرص های ضد بارداری در ماه رمضان میتواند دارای عوارض جانبی باشد
 گفتنی است که برخی از مراجع به فرض اینکه این قرص‏ها برای مصرف کننده، متحمل ضرری نباشد، این اقدام را بلااشکال می‏دانند. اما باید توجه داشت که اولاً: اثبات اینکه این داروها با وجود عوارضی که دارند برای هر فردی زیان ‏آور هستند یا نه، کار مشکلی است، ضمن آنکه با گذشت زمان مطالب بیشتری درخصوص ضرر و زیان داروهای شیمیایی کشف می‏شود، ثانیا: این کار برخلاف طبیعت بوده و نیز مخالف با قاعده تسلیم و رضا در برابر خواست پروردگار است.خداوند به زنان دستور داده که روزه نگیرید چنانچه به دیگران دستور داده که روزه باشند. پس خداوند پذیرفتن تخفیف‏ ها را مانند انجام دادن واجبات دوست دارد و بنده را به خاطر گردن نهادن به دستورها و تخفیف‏ ها پاداش می‏دهد و به همین جهت است که سحری خوردن هم مانند روزه گرفتن اجر دارد.(۶)گاهی اوقات نیز روی ‏آوردن زنان به مصرف قرص و تأخیر انداختن در قاعدگی، دلیل دیگری دارد. برخی از زنان اصرار دارند که همه روزه‏ هایشان را در همین ماه مبارک بگیرند و از قضا کردن روزه در ماههای بعد اکراه دارند چرا که جو مناسب ماه مبارک برای روزه ‏داری و هماهنگی مردم و اعضای خانواده در این ماه، موجب دلپذیری و تسهیل روزه‏ داری در ماه رمضان می‏شود.چنین برداشتی نیز نادرست است. زیرا پروردگار حکیم که خود خالق ما و مدبر امور و آگاه به مصالح انسان‏هاست، بهتر از هر کسی برای ما برنامه ‏ریزی نموده که فقط با گام برداشتن در مسیر طبیعی و فطری می‏توان از آن برنامه بهره برد.تسلیم خواست و اراده پروردگار بودن از هر جهت به نفع بندگان است. هر کس برخلاف مسیر طبیعی زندگی خویش، عمل نماید حتی اگر مجاز باشد، بی ‏جهت از مسیر صلاح خویش دور شده است.بنابر این، قاعدگی از مهم‏ترین عوامل حفظ سلامتی بدن زنان محسوب می‏شود و از این جهت نعمت بزرگی است و نباید به دلائل غیر موجه از پیش‏آمد آن جلوگیری نمود. «برخی از دانشمندان معتقدند که علت طول عمر بیشتر زنان نسبت به مردان همین تصفیه خونی است.»(۷) پس اگر حفظ سلامتی از جمله حکمت‏های روزه ‏داری است، نباید به خاطر آن مرتکب عملی شد که ممکن است سلامتی را مخدوش نماید.ضمنا زنان می‏توانند با برنامه ‏ریزی درست، روزه‏ داری در ایام دیگر سال را نیز دلپذیر و آسان نمایند. روزه گرفتن در چند روز بعد از عید فطر مستحب بوده و به دلیل باقی ماندن حال و هوای ماه رمضان و عادت بدن به روزه، دلپذیر بوده و در حفظ سلامتی نیز مؤثرتر است. همچنین روزه در برخی ایام سال که ثواب روزه در آن ایام زیاد است همچون چهار روز برگزیده سال و ایام ماه رجب و شعبان که به دلیل سفارشات فراوان موجب تقویت انگیزه می‏ شود نیز آسان‏تر و شیرین‏ تر است. مخصوصا که با روزه گرفتن در این ایام هم قضای روزه رمضان جبران می‏شود و هم ثواب روزه مستحبی برای شخص منظور می‏گردد.عوارض قرص‏های ضد بارداریقرص‏ های ضد بارداری از نظر پزشکی اجمالاً بی ‏اشکال است، اما این داروها نیز مانند هر داروی دیگری دارای عوارض می‏باشند. عوارض این قرص‏ها هر چند در افراد کمی دیده شوند عبارتند از خونریزی قاعدگی غیر طبیعی، تهوع، افزایش وزن، سردرد و سرگیجه، درد پستان، تغییر در خلق و خو و لخته شدن خون به همین اساس همه زنان نمی‏توانند و یا حتی نباید از قرص استفاده کنند زیرا برخی از بیماری‏ها و یا مصرف بعضی داروها، استفاده از این قرص را پرخطر و یا غیر مؤثر می‏سازد. مثلاً برخی از زنانی که اشکالات انعقاد خون دارند و کسانی که فشار خون بالا داشته یا از برخی سرطان‏ها و یا از سردردهای میگرنی رنج می‏برند و یا دیابت کنترل نشده دارند، بهتر است از قرص‏های ضد بارداری استفاده نکنند.(۸) و در هر صورت مصرف این قرص‏ها باید با تجویز و صلاحدید پزشک باشد.
یک هشدار!یادمان باشد که ماه رمضان ماه خداست. هر کس در این ماه به بندگان خدا خدمت کند به خداوند نزدیکتر است. اگر چه زنی حائض باشد که این مسئله هیچ از اجر او نمی‏کاهد بلکه چون با رنج و بیماری خدمت می‏کند، بیشتر مورد رحمت ایزد منان قرار دارد لذا زنان باید مراقب باشند تا حریم فکر و دلشان متأثر از افکار ملال‏ آور و بعضا وسوسه‏ های شیطانی نگردد. اندیشه سالم برای یک زن امری بسیار مهم و ضروری است. شادابی و طراوت خانواده در گرو شادی و نشاط زن است. نگرانی‏های بی‏مورد زن می‏تواند همه اعضای خانواده را آشفته نماید.این مهم نیست که زن در ماه مبارک، ایامی را از نماز و روزه دست بکشد که همه جبران‏پذیر است. بلکه مهم آن است که زن در همه حال برای دیگر اعضای خانواده موجب رحمت و مسرت باشد و این رسالت زن است. رعایت اوقات افطار و سحری، تغذیه دلپذیر و مناسب با روزه‏داری، بخشیدن حال و هوای معنوی به محیط خانه، از جمله فعالیت‏هایی است که هم اجر عظیم اخروی به دنبال دارد و هم موجب فیض بردن بیشتر اهل خانه می‏گردد و ماه مبارک را دلپذیرتر و مؤثرتر می‏نماید و خداوند عادل بوده و شاهد همه چیز است.
===================================پی‏ نوشتها:۱٫ زن در آینه جمال و جلال، آیت‏اللّه‏ جوادی آملی، ص۳۳۷٫۲٫ استفتائات آیت‏اللّه‏ مکارم شیرازی.۳٫ کافی، ج۳، ص۱۱۳٫۴٫ بقره، آیه ۲۲۲٫۵٫ ثواب‏الاعمال و عقاب الاعمال، ص۱۹۴٫۶٫ سایت نوگرا؛ ماه رمضان و زنان حائضه.۷٫ شیوه کارگزاری زن، سازمان امور اداری و استخدامی کشور، ص۱۵٫۸٫ سایت علمی دانشجویان ایران، پزشکی.
 
منبع:hawzah.net