پرتاب دیسک (+آموزش و قوانین مسابقات)
پرتاب دیسک (+آموزش و قوانین مسابقات)
مجموعه: تاریخچه رشته های ورزشی
پرتاب دیسک
پرتاب دیسک یکی از رشته‌های ورزش دو و میدانی است که سابقه باستانی دارد و امروزه در بازی‌های المپیک طرفداران زیادی در هر دو بخش آقایان و بانوان دارد. در ادامه با ابزار پرتاب دیسک و قوانین مسابقات این ورزش بیشتر آشنا می‌شوید.
رشته ورزشی پرتاب دیسک
پرتاب دیسک یکی از رشته‌های پرتابیِ دو و میدانی است که در آن پرتاب‌کنندگان باید وسیله‌ای به نام دیسک را به بیشترین مسافت نسبت به رقبای خود پرتاب کنند. این ورزش سابقه‌ای حدوداً پنج‌هزارساله دارد.
دیسک
بدنهٔ دیسک باید جامد یا توخالی باشد و از جنس چوب یا مادهٔ مناسب دیگری با لبه‌ای از فلز و به‌شکل دایرهٔ کامل و قرص‌مانند (به‌شکل عدس) ساخته شود. لبهٔ دیسک باید کاملاً گرد و شعاع آن ۶ میلی‌متر باشد. ضخامت دیسک در قسمت وسط بیشتر است و باید در حدود ۴۴ تا ۴۶ میلی‌متر باشد.
وزن دیسک برای مردان ۲ کیلوگرم و قطر آن حداکثر ۲۲۱ و حداقل ۲۱۹ میلی‌متر، و برای زنان ۱ کیلوگرم و قطر آن حداکثر ۱۸۲ و حداقل ۱۸۰ میلی‌متر است. دیسک‌ها باید طوری ساخته شوند که همواره دارای حالت تعادل باشند و دو طرف آنها متقارن باشد.
ناحیه پرتاب دیسک
نحوهٔ پرتاب دیسک از دایره‌ای به قطر ۲٫۵ متر که داخل یک قفس ساخته شده و تنها با حلقه‌ای از آهن که معمولاً با رنگ سفید رنگ‌آمیزی شده و به‌شکل دایره درآمده‌است تشکیل می‌شود. کف دایره باید از جنس سختی مانند سیمان یا آسفالت باشد و نباید خیلی صاف باشد به‌طوری‌که پرتاب‌کننده روی آن سُر بخورد. کفِ کاملاً مسطحِ دایره باید در حدود ۱۴ تا ۲۶ میلی‌متر پایین‌تر از لبهٔ بالاییِ حلقهٔ آهنی باشد.
ناحیهٔ فرود دیسک
ناحیهٔ فرود پرتاب دیسک محدوده‌ای با قِطاعِ ۴۰ درجه است که با دو خط یا نوار ۵سانتی‌متری مشخص می‌شود. این محل باید خاک نرم یا چمن باشد تا از شکسته شدن دیسک‌های پرتاب‌شده جلوگیری کند. برای تعیین قطاع ناحیهٔ فرود (۴۰ درجه)، از مرکز دایره ضلعی به‌طول ۲۰ متر به‌عنوان یک طرف قطاع ترسیم کنید، سپس ضلع دوم قطاع را طوری ترسیم کنید که فاصلهٔ دو ضلع به‌طول ۲۰ متر از مرکز دایره، ۱۳٫۶۸ متر شود و سپس این دو خط را امتداد دهید تا قطاع کامل یا ناحیهٔ فرود پرتاب دیسک به‌دست آید.
روش پرتاب دیسک
نحوه‌ی پرتاب دیسک
این روش برای افراد راست دست است و افراد چپ دست می‌توانند عکس آن را انجام دهند:
پا‌های خود را هم اندازه با عرض شانه‌ها باز کنید و بازو‌های دست خود را صاف نگه دارید. می‌توانید از تکنیک زانو-چانه-انگشت پا استفاده کنید، طوری که زانو و انگشت‌های پای چپ و چانه شما در یک امتداد قرار بگیرند. درون دایره پرتاب قرار بگیرید و پای چپ خود را سمت بیرون دایره و پای راست خود را با زاویه ۹۰ درجه نسبت به پای چپ خود قرار دهید. اگر یک ساعت را در نظر بگیرید پای چپ بر روی ساعت ۱۲ و پای راست بر روی ساعت سه قرار می‌گیرند.
در دست‌های خود نوسان ایجاد کنید تا طول اندازه حرکت بالاتنه خود را مشخص کنید. دست راست خود را بر روی دیسک و دست چپ را به عنوان تکیه گاه در زیر دیسک قرار دهید. انگشتان خود را در لبه‌های دیسک به اندازه یک بند انگشت خم کنید تا از افتادن آن جلوگیری نمایید. بازو‌های خود را صاف نگه دارید سر خود را پایین گرفته و آماده پرتاب شوید.
دست خود را تا زاویه ۴۰-۵۰ درجه حرکت دهید. بهترین زاویه برای پرتاب ۴۵ درجه است، چراکه بیشترین برد ممکن را برای پرتاب دیسک بوجود می‌آورد. هنگامی که دست را حرکت می‌دهید پایین تنه خود را نیز تکان دهید تا چرخش بیشتر شود. زمانی‌که احساس کردید دست‌ها را به اندازه کافی حرکت داده اید شروع به پرتاب دیسک کنید. مواظب باشید که از دایره خارج نشوید.
مسابقات پرتاب دیسک
ترتیب پرتاب شرکت‌کنندگان با قرعه‌کشى تعیین مى‌شود. اگر تعداد شرکت‌کنندگان بیش از ۸ نفر باشد، به هر نفر اجازهٔ سه پرتاب داده مى‌شود و به ۸ نفرى که نتایج بهترى کسب کرده‌اند اجازهٔ سه پرتاب دیگر (یعنى مجموعاً ۶ پرتاب) داده مى‌شود.
چنانچه تعداد پرتاب‌کنندگان ۸ نفر یا کمتر باشد، به هر نفر اجازهٔ ۶ پرتاب داده مى‌شود که چون در این حالت مسابقات به‌صورت نهائى برگزار مى‌شود، رده‌بندى از روى بهترین نتایج هر شرکت‌کننده تعیین مى‌شود.
هر پرتاب‌کننده مجاز است پرتاب خود را در محدودهٔ زمانى یک دقیقه انجام دهد. قبل از شروع مسابقه معمولاً به هر پرتاب‌کننده اجازهٔ دو پرتاب تمرینى در داخل دایرهٔ مسابقه داده مى‌شود ولى پس از شروع مسابقه ورزشکار مجاز نیست و نمى‌تواند از دایرهٔ مسابقه براى تمرین استفاده کند.
اندازه‌گیرى مسافت پرتاب‌شده با متر نوارى غیرقابل انعطاف انجام و تا مقیاس یک سانتى‌مترى خوانده مى‌شود. چنانچه دو نفر تساوى کنند، دومین پرتاب بهتر و در صورت تساوى مجدد سومین پرتاب بهتر تا آخر، در نظر گرفته مى‌شود.
در مسابقاتى که به‌صورت دو مرحله‌اى اجرا مى‌شود، معمولاً از سوى کمیتهٔ فنى مسافتى به‌عنوان حدّ نصاب ورودى درنظر گرفته مى‌شود و هر پرتاب‌کننده که در یکى از سه پرتاب مجاز خود موفق به کسب حدّ نصاب ورودى گردد به مرحلهٔ نهائى راه پیدا خواهد کرد.
قوانین پرتاب دیسک
– هنگام پرتاب، پاى پرتاب‌کننده یا هیچ بخش از بدن او نباید با لبهٔ بالائى حلقهٔ دایره یا زمین اطراف آن تماس پیدا کند.
– پس از انجام پرتاب، ورزشکار باید از نیمهٔ دوم دایره خارج شود.
– دیسک پرتاب‌شده باید به‌طور کامل در داخل قطاع فرود آید.
– پرتاب‌کننده باید تا بعد از فرود کامل دیسک در داخل دایره باقى بماند و سپس با اجازهٔ سرداور خارج شود.
– استفاده از دستکش یا نوار پیچ‌کردن انگشتان و یا پاشیدن هر نوع ماده بر کف دایره یا کفش‌ها مجاز نیست ولى استفاده از کمربند براى محافظت از ستون فقرات اشکالى ندارد.
– اگر پرتاب‌کننده‌اى طبق مقررات وارد دایره شود ولى پس از شروع پرتاب، آن را به هر دلیلى متوقف کند مى‌تواند دیسک را در داخل یا خارج دایره قرار داده، از قسمت عقب دایره خارج شود. پرتاب مجدد وى نیز ممکن است مشروط بر اینکه در محدودهٔ زمانى مجاز یک دقیقه باشد.
– حتى‌الامکان هر پرتاب باید اندازه‌گیرى شود.
– پرتاب دیسک معمولاً باید از داخل قفس مخصوص که دهانهٔ آن با زاویهٔ ۴۰ درجه باز شده است صورت پذیرد.
رکوردهای جهان، آسیا و ایران
رکورد جهانیِ پرتاب دیسک مردان متعلق به یورگن شولْتِ آلمانی به میزان ۷۴٬۰۸ متر (۶ ژوئن ۱۹۸۶، نویبرندنبورگ، آلمان) است.
رکورد جهانیِ پرتاب دیسک زنان ازآنِ گابریِله راینْشِ آلمانی به میزان ۷۶٬۸۰ متر (۹ ژوئیهٔ ۱۹۸۸، نویبرندنبورگ، آلمان) است.
رکورد مردانِ آسیا و ایران در اختیار احسان حدادی به میزان ۶۹٬۳۲ متر (۳ ژوئن ۲۰۰۸، تالین، استونی) است.
گردآوری: بخش ورزش بیتوته
