پرش با نیزه (از تاریخچه تا قوانین بازی)
پرش با نیزه (از تاریخچه تا قوانین بازی)
مجموعه: تاریخچه رشته های ورزشی
رشته ورزشی پرش با نیزه
پرش با نیزه یکی از رشته‌های دو میدانی است که در آن ورزشکار به وسیله نیزه‌ای بلند و انعطاف‌پذیر، از روی مانع می‌پرد. در ادامه با بیتوته همراه باشید تا از رشته ورزشی پرش با نیزه در ایران و جهان، تاریخچه‌ی آن، آموزش و قوانین بازی و شرایط محوطه بازی بخوانید و با این رشته ورزشی سخت اما هیجان انگیز بیشتر آشنا شوید.
پرش با نیزه یکی از رشته‌های ورزش دو و میدانی است که در آن ورزشکار از نیزه‌ای بلند و انعطاف‌پذیر از جنس فایبرگلاس برای پریدن از روی مانعی بهره می‌گیرد.
ویژگی‌‌های بدنی و مهارت‌های لازم برای ورزش پرش با نیزه
در رشته ورزشی پرش با نیزه، انعطاف بدن و توانایی‌های شخص اهمیت بسیاری دارد.
برای یک کارآموز، بسیار مهم است زمانی که با استفاده از نیزه به پرواز در می‌آید، قابلیت چرخش در هوا و فرود را داشته باشد.
تاریخچه پرش با نیزه
منشاء پیدایش دو و میدانى و پرش با نیزه به انسان‌هاى اولیه برمى‌گردد. انسان‌هاى اولیه، در جریان تلاش براى بقاء، شکار و دفاع از دو، پریدن و پرتاب کردن استفاده مى‌‌برند.
با گذشت زمان و تغییر شرایط زندگی، انجام این حرکات طبیعى بیشتر براى عملیات جنگى صورت مى‌گرفت.
در زمان صلح که اوقات فراغت جنگجویان بیشتر بود و در این زمینه‌ها به تمرین و رقابت مى‌پرداختند.
این ورزش نزد یونانیان باستان، اهالی جزیرهٔ کرت و سلتی‌ها شناخته شده بود و از اولین دورهٔ المپیک مدرن در ۱۸۹۶ یکی از رشته‌های المپیک در بخش مردان و از المپیک ۲۰۰۰ سیدنی در بخش زنان بوده‌است.
آموزش پرش با نیزه
آموزش پرش با نیزه
برای تمرین حرکت‌های پرش با نیزه، وجود مربی، تشک مخصوص و ایمنی الزامی است.
برای پرش باید نیزه مخصوص، ۲۰ سانتی‌متر جلوتر از پای چپ، روی زمین فرود بیاید
و اگر چپ دست هستید، پای راست را به همراه پای چپ به سرعت بردارید و در فاصله ۲۰ سانتی‌متری چوب مخصوص پرش پای راستتان را از زمین جدا کنید.
از ناحیه زانو پایتان را خم کنید و سپس پرش را انجام دهید.
فراموش نکنید پس از عبور از مانع و هنگام فرود آمدن تلاش کنید تا با پشت فرود بیایید و هر دو پایتان کنار هم جفت شده باشد. صورتتان هم باید به سمت آسمان باشد.
ورزش بسیار سختی است، ولی اگر زیر نظر مربی تمرین کنید، می‌توانید لذت پرش با نیزه را تجربه کنید.
ورزش پرش با نیزه در جهان + رکوردها
رکورد فعلی پرش با نیزه جهان در دست رنو لاویلنی از فرانسه است که در سال ۲۰۱۴ در مسابقات داخل سالن در شهر دونتسک با پرشی به میزان ۶٫۱۶ متر رکورد ۲۱سالهٔ سرگئی بوبکا از شوروی سابق/اوکراین به میزان ۶٫۱۵ متر را شکست.
رکورد فضای بازِ این رشته همچنان با ۶٫۱۴ متر به بوبکا تعلق دارد.
رکورد جهانیِ پرش با نیزه زنان هم با ۵٫۰۶ متر در اختیار یلنا ایسینبایوا از روسیه (در فضای باز در سال ۲۰۰۹) است. رکورد فعلی ایران نیز در دست محمدمحسن ربانی با ۵٫۳۶ متر است.
محوطه پرش با نیزه
رشته ورزشی پرش با نیزه
محل فرود:
– محل فرود مربعى به اضلاع ۵ متر است.
– محل فرود باید با مواد بسیار نرم با ضخامت مناسب پوشانده شود. (تشک‌های ابری مناسب با ضخامت ۶۰ تا ۹۰ سانتی متری (در مراحل پیشرفته)، مخلوط ماسهٔ نرم و خاک‌اره پوشانده شده با پارچه مناسب (در مراحل مقدماتى آموزش)
مسیر دورخیز:
– طول مسیر دورخیز باید ۴۰ تا ۴۵ متر و عرض آن در حدود ۲۲/۱ متر باشد.
– مسیر دورخیز باید با خطوط سفید به عرض ۵ سانتى‌متر مشخص گردد.
– شیب مسیر دورخیز به‌طرف جعبهٔ پرش نباید از یک در هزار بیشتر باشد.
– هر پرنده مى‌تواند از یک یا دو علامت مورد تائید کمیته برگزارکننده براى تعیین جا پا استفاده کند. (اگر این علامت‌ها قبلاً از سوى ورزشکار تهیه نشده‌اند، او مى‌تواند از چسب‌نوارى استفاده کند، ورزشکار، مجاز به استفاده از گچ یا هر مادهٔ دیگرى که اثر آن روى مسیر باقى مى‌ماند و پاک نمى‌شود نیست.)
پایه‌هاى پرش با نیزه:
– پایه‌هاى پرش با نیزه به هر شکلى که ساخته شوند.
– باید به‌اندازهٔ کافى محکم و سخت باشند تا بتوانند میلهٔ پرش با نیزه را نگه دارند.
– پایه‌هاى پرش با نیزه باید محلى براى قرارگرفتن میله پرش با نیزه داشته باشند. محل قرارگرفتن میلهٔ پرش با نیزه معمولاً چنگک مانند است و طورى ساخته مى‌شود که میله به‌راحتى پس از برخورد ورزشکار با آن سقوط مى‌کند.
– فاصلهٔ بین پایه‌هاى پرش با نیزه بین ۳۰/۴ تا ۳۷/۴ متر است و اگر پایه‌ها داراى بازو هستند فاصله بین بازوها باید ۳۰/۴ متر باشد. پایه‌هاى نگهدارده باید در مسابقات رسمى قابلیت جابه‌جائى تا ۱۲۰ سانتى‌متر (۸۰ سانتى‌متر به جلو و ۴۰ سانتى‌متر به عقب) را داشته باشند.
میلهٔ افقى پرش با نیزه
– میله افقى باید از جنس فایبرگلاس، آهن نرم یا هر مادهٔ دیگرى ساخته شود. جنس میلهٔ افقى باید طورى باشد که زیاد انعطاف‌پذیرى نداشته باشد و حداکثر خم‌شدن آن در وسط میله نباید بیشتر از ۳ سانتى‌متر باشد.
– این میله، شکلى مدور و ۳ سانتى‌متر قطر دارد.
– دوسر آن طورى ساخته شده است که به‌آسانى روى پایه‌هاى نگهدارنده قرار مى‌گیرد.
– طول میلهٔ افقى حداکثر ۵/۴ متر است.
– وزن آن نباید از ۲۵/۲ کیلوگرم بیشتر باشد.
جعبه پرش با نیزه:
– عمل جهش در پرش با نیزه از یک چاله، موسوم به جعبه پرش با نیزه انجام مى‌شود.
– جعبه در مسیر دورخیز کار گذاشته مى‌شود.
– داراى ۱ متر طول و ۶۰ سانتى‌متر عرض در جلو است.
– عرض کف آن در قسمت انتهاء، ۱۵ سانتى‌متر است.
نیزهٔ پرش:
– پرش‌کنندگان مى‌توانند از نیزه‌هاى شخصی خود استفاده کنند.
– نیزه‌هاى پرش را مى‌توان از هر ماده یا از ترکیب مواد با هر قطر و طولى ساخت.
– معمولاً جنس نیزه، فایبرگلاس است ولى نیزه‌هاى آلومینیومى و یا از جنس خیزران (بمبو) نیز وجود دارد.
– سطح نیزه باید صاف باشد و مى‌توان آن را با دو لایه چسب پوشاند.
– سرنیزه‌ها باید طورى ساخته شود که هنگام کاشتن در جعبه، دچار شکستگى نشود.
– معمولاً طول و قطر نیزه‌هاى پرش باتوجه به ویژگى‌هاى شخص پرش‌کننده یعنى وزن، قد، تکنیک و رکورد انتخاب مى‌شود.
قوانین مسابقات پرش با نیزه
قوقانین مسابقات پرش با نیزه
۱. ترتیب پرش‌کنندگان، با قرعه‌کشى تعیین مى‌شود.
۲. قبل از شروع مسابقه سرداور ارتفاع شروع و ترتیب بالا رفتن ارتفاع مانع را پس از پایان هر دور به شرکت‌کنندگان اعلان مى‌کند. وقتى‌که تنها یک پرنده به‌عنوان پرندهٔ مسابقات باقى بماند و زمانى‌که براى کسب مقام اول تساوى پیش بیاید، ترتیب بالا رفتن مانع با توافق ورزشکار و سرداور انجام مى‌شود.
۳. مقدار بالا بردن مانع میلهٔ پرش با نیزه پس از تکمیل هر دور نباید کمتر از ۵ سانتى‌متر باشد مگر آنکه در نهایت، یک شرکت‌کننده باقى مانده باشد.
۴. در پرش با نیزه ده‌گانه پس از تکمیل هر دور باید ۱۰ سانتى‌متر در تمام طول مسابقه، میلهٔ افقى پرش، نیزه را بالا برد.
۵. شرکت‌کنندگان حق دارند که قبل از شروع هر پرش از داور تقاضاى حرکت‌دادن پایه‌ها را بکنند. اما حرکت پایه‌ها تنها با ۴۰ سانتى‌متر به‌طرف مسیر دورخیز و تا ۸۰ سانتى‌متر به‌طرف محل فرود مجاز است.
۶. پس از شروع مسابقه، پرندگان نمى‌توانند از محوطهٔ اصلى مسابقه براى تمرین استفاده کنند.
۷. پرش باید در محدودهٔ زمانى ۵/۱ دقیقه پس از ثابت‌کردن پایه‌ها اجرا گردد. در مراحل نهائى یعنى زمانى‌که تنها ۲ یا ۳ ورزشکار باقى مانده باشد محدودهٔ زمانى اجراءِ پرش ۳ دقیقه خواهد بود و در صورتى‌که تنها یک ورزشکار به رقابت ادامه دهد محدودهٔ زمانى ۶ دقیقه مى‌باشد.
۸. سقوط مانع پرش با نیزه بر اثر برخورد بدن ورزشکار با نیزهٔ پرش، خطا محسوب مى‌شود.
۹. لمس زمین از جمله محوطهٔ فرودِ بعد از صفحهٔ عمودى فرضى میان پایه‌ها و زمین پرش با نیزه قبل از عبور از روى مانع، خطا محسوب مى‌شود.
۱۰. سه‌بار خطاى پى‌درپى بدون توجه به ارتفاع پرش، باعث اخراج پرنده از دور مسابقات مى‌شود. ورزشکار مى‌تواند در صورت مرتکب‌شدن دو خطا در یک ارتفاعِ مشخص تقاضاى پرش از ارتفاع بالاتر را بنماید که در صورت خطا در ارتفاع جدید از دور مسابقات اخراج مى‌گردد.
۱۱. پس از عمل جهش، حرکت دست‌یابى به ارتفاع بالاتر و یا انتقال دست پائینى بالاتر از دست بالائى خطا محسوب مى‌شود.
۱۲. در خلال عمل پرش اگر پرش‌کننده عمداً از افتادن میلهٔ افقیِ درحال سقوط، به‌کمک دست یا انگشتان خود ممانعت کند خطا محسوب مى‌شود.
۱۳. ورزشکاران اجازه دارند که از مواد چسبناک مانند رزین براى بهترگرفتن نیزه پرش استفاده کنند.
۱۴. هیچ‌کس جز خود ورزشکار نباید نیزهٔ پرش را لمس کند مگر اینکه نیزه درحال دور شدن از میلهٔ افقى و پایه‌ها باشد.
۱۵. اگر در خلال پرش، نیزهٔ پرش بشکند، پرش خطا محسوب نمى‌شود.
۱۶. قبل از شروع پرش، ارتفاعِ جدید باید اندازه‌گیرى شود.
۱۷. در صورت تساوی، ورزشکارى به مقام اول مى‌رسد که:
الف. با کمترین تعداد پرش از ارتفاع تساوى گذشته باشد.
ب. در صورت باقى‌ماندن تساوى کمترین تعداد خطا را در طول مسابقه داشته باشد.
ج. در صورت باقى‌ماندن تساوى در مورد مقام اول، پرش‌کنندگان باید یک‌بار دیگر از آخرین ارتفاع پرش کنند و در صورت عدم موفقیت، میلهٔ افقى ۵ سانتى‌متر پائین آورده مى‌شود. در صورت تساوى براى مقام‌هاى بعدی، مساوى‌کنندگان در یک مقام قرار مى‌گیرند.
تاریخچه دو میدانی و پرش با نیزه در ایران
در سال ۱۳۱۳ با همت شادروان استاد احمد ایزدپناه و با انجام مسابقاتى در بعضى از رشته‌هاى دو و میدانى سرآغاز بوجودآمدن تشکیلاتى در این ورزش مادر و جذاب فراهم گشت پس مى‌توان نامبرده را بنیانگزار دو و میدانى ایران دانست.
درسال ۱۳۱۵ مطابق ۱۹۳۶ میلادى فدراسیون دو و میدانى ایران تأسیس شد.
درسال ۱۹۳۶ میلادى یک گروه ورزشى از ایران به المپیک برلین اعزام شد و در همین سال تهران به عضویت فدراسیون دو و میدانى آماتورى بین‌المللى درآمد.
ریاست اولین دوره فدراسیون دو و میدانى کشورمان را آقاى محمد ذوالفقارى در سال ۱۳۲۵ بعهده داشت که تاسال ۱۳۳۱ این سمت به عهده نامبرده بود و دبیر ایشان شادروان احمد ایزدپناه بود.
در حال‌حاضر رئیس فدراسیون دو و میدانى جمهورى اسلامى ایران را جناب آقاى على کفاشیان عهده‌دار هستند. خاطرنشان مى‌سازد که اسامى تمام رؤسا و دبیران فدراسیون از آغاز تاکنون ضمیمه این تاریخچه است.
ضمناً اولین دوره مسابقات در سال ۱۳۱۸ و در ۱۰ ماده انجام گردید مواد فوق شامل:
۱۰۰ متر- ۲۰۰ متر- ۴۰۰ متر- ۸۰۰ متر- ۱۵۰۰ متر- ۵۰۰۰ متر- ۱۰۰ضربدر ۴ امدادی- پرش ارتفاع- پرش طول- پرش سه گام- پرتاب وزنه و پرتاب نیزه بوده است.
سپیده توکلی و محمدحسین ربانی رکورداران ایرانی رشته پرش با نیزه
گردآوری: بخش ورزشی بیتوته
