دوپینگ و عوارض آن بر ورزشکاران
مجموعه: ورزش عمومی
در هر مکان و در هر زمانی این احتمال وجود دارد که هر ورزشکار برای آزمایش دوپینگ انتخاب شود
دوپینگ چیست؟واژه دوپینگ از زبان آفریقای جنوبی مشتق شده است.اشاره به یک نوشیدنی الکلی باستانی دارد که به عنوان محرک در مراسم رقص استفاده می گردید. بتدریج این واژه استفاده گسترده تری پیدا کرد و در ورزش امروزه به معضلی تبدیل شده است. واژه دوپینگ در دنیای امروز به معنای استفاده ورزشکار از مواد یا روش هایی است که به قصد افزایش کارآیی در ورزش انجام می شود. دوپینگ به معنای استفاده از مواد متعلق به گروه داروهای ممنوع،محدود شده و یا استفاده از روش های گوناگون غیرمجازی می باشد.
دوپینگ نوعی تقلب است که از جنبه های مختلف منجر به انحطاط و مرگ می شود.مرگ فیزیولوژیک چرا که دستکاری غیرقانونی در فرایند طبیعی باعث تغییرات شدید و گاهاً برگشت ناپذیری در بدن می شود.
مرگ جسمی نظیر برخی موارد اسف بار مرگ ورزشکارانی که در سال های اخیر مشاهده شده است.انحطاط روانی و شخصیتی ناشی از رضایت شخص به تقلب،نادیده انگاشتن توانایی ها و ظرفیت های شخصی و بزرگ کردن ناتوانی ها و معایب و بالاخره انحطاط اخلاقی به واسطه تعدی فرد از قوانینی که تمام جامعه بشری پایبند آن هستند.
از رخدادهای مهم در تاریخ دوپینگ می توان به موارد ذیل اشاره کرد:• اولین مورد مرگ ورزشکاران در سال۱۸۸۶ رخ داد که یک دوچرخه سوار به نام لینتون در اثر استفاده بیش از حد داروی تری متیل درگذشت.• در مسابقات المپیک یک دونده ماراتن به نام توماس هیکس در اثر مصرف برندی و استریکلین در شرف مرگ قرار گرفت.• دهه ۱۹۵۰-روس ها از هورمون های مردانه برای افزایش قدرت و نیرو استفاده نمود و آمریکایی ها نیز استروییدها را به این منظور استفاده نمودند.•۱۹۶۰-دوچرخه سوار دانمارکی در المپیک رم به علت مصرف بیش از حد آمفتامین ها فوت کرد.• ۱۹۶۴افزایش قابل توجهی در ظاهر عضلان ورزشکاران در المپیک دیده شد که شک در مصرف داروها را- برانگیخت.• ۱۹۶۷-کمیته بین المللی المپیک بعد از مرگ تامی سیمپسون به علت مصرف غیر از آمفتامین ها واکنش نشان داد.• ۱۹۶۸-این کمیته با تعریفی از دوپینگ لیست داروهای غیرمجاز را ارایه داد و بدین ترتیب انجام آزمایش در بازیهای المپیک شروع شد.
• ۱۹۸۸-در المپیک سئول،تست بن جانسون از نظر مصرف استروئید های آنابولیزان خلع و از ورزش محروم گردید. همچنین دو وزنه بردار بلغاری که به مقام نخست المپیک دست یافته بودند به علت دوپینگ محروم شدند.• ۱۹۹۴-دیه گو مارادونا فوق ستاره فوتبال آرژانتین در مسابقات جام جهانی ۱۹۹۴ آمریکا به علت مصرف داروهای محرک از همراهی با تیمش محروم گردید و بدین ترتیب آرژانتین بدون مارادونا از آن دوره مسابقات حذف گردید.
• ۲۰۰۰-برای مبارزه هر چه شدیدتر با این پدیده شوم،کمیته مبارزه با دوپینگ تشکیل شد و آماده برخورد جدی با متخلفین در مسابقات المپیک ۲۰۰۰ سیدنی شد.
علل مخالفت با دوپینگاصولاً چرا علی رغم آنکه دوپینگ با افزایش کارآیی ورزشکاران همراه است با آن مخالفت می شود؟مبارزه بر علیه دوپینگ بر سه اصل استور است:- احترام به اخلاق پزشکی و ورزشی- محافظت از سلامت ورزشکاران- فراهم آوردن محیطی برابر برای تمامی ورزشکاران
داروهای دوپینگیچه طبقاتی از داروها جزو موارد دوپینگ محسوب می شوند؟این داروها معمولاً در پنج گروه دارویی طبقه بندی می شوند:الف) داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی:
از این رده می توان آمفتامین،کوکائین،افدرین،پسودو افدرین،فلیل پروپانولامین و … را نام برد.ب)داروهای مخدر:از این داروها میتوان از هروئین،مورفین،متادون و … نام برد.ج)استروئیدهای آنابولیک:داروهایی نظیر ناندرولون،تستوسترون،اکسی متولون،استانوزولول و … در این گروه جای می گیرند.
د)داروهای ادرارآور:در این گروه می توان از فوروسماید،تیازید،اسپیرونا لاکتون و … نام برد.ه)هورمون های پپتیدی و گلیکوپروتئینی و آنالوگ های آن ها: داروهایی مثل هورمون رشد, اریتروپویتین و … در این دسته جای می گیرند.
با این حال برخی از داروها نیز موجودند که مصرف آن ها تا حد خاصی بلامانع است ولی استفاده بیش از حد مجاز آنها دوپینگ تلقی می شود.از این میان می توان از الکل،ماری جوآنا(حشیش)،داروهای بیحس کننده موضعی،کورتیکوستروئیدها و بتابلوکرها نام برد.
قوانین و مجازات های دوپینگدر صورت استفاده از استروئیدهای آنابولیک،داروهای ادرارآور، هورمون های پپتیدی و گلیکوپروتئینی و آنالوگ های آن ها یا دستکاری فیزیکی،شیمیایی یا دارویی ادرار محرومیت های زیر اعمال میگردد:- در اولین ارتکاب جرم:۴-۲ سال تعلیق- در دومین ارتکاب جرم:تعلیق مادام العمر
– در صورت استفاده از مواد و روشهای غیر مجاز بجز مواردی که در بالا ذکر شد:- در اولین ارتکاب جرم به مدت۳-۶ ماه- در دومین بار به مدت ۲سال- در سومین ارتکاب به صورت مادام العمر محروم می شود.
به هنگام استفاده از مواد محدود شده حکم محرومیت بر حسب مورد صادر خواهد شد.در نهایت فدراسیون ملی هر کشور مسوول شرکت سالم و عاری از دوپینگ ورزشکاران در مسابقات است.به همین جهت در صورت احراز دوپینگ توسط ورزشکار مجازات ها و جریمه هایی نیز برای فدراسیون مربوطه در نظر گرفته می شود.
دوپینگ نوعی تقلب است که از جنبه های مختلف منجر به انحطاط و مرگ می شود
در دوران محرومیت ورزشکار:صلاحیت انتخاب برای مسابقه در هیچکدام از مسابقات بین المللی به رسمیت شناخته شده و یا هر مسابقه ای که تحت نظارت فدراسیون ملی باشد را ندارد.محروم از شرکت در سمینار یا همایش است.صلاحیت انتخاب بازی یا هر موقعیت شغلی نظیر داوری،مربیگری،مسئولیت،ریاست،مشاوره و… را ندارد.
هرگونه ترفیع،مدال،عناوین و مقام هایی که در هنگام یا پس از تاریخ دوپینگ کسب کرده است از وی سلب خواهد شد.هر ورزشکار، مربی، داور، رئیس ، مشاور یا هر شخصی که در رابطه با مواد ممنوعه یا روش های ممنوعه مجرم شناخته شود، در همان اولین ارتکاب جرم به طور مادام العمر محروم می گردد.
روش انتخاب ورزشکاران برای آزمایش دوپینگ:در مسابقات بین المللی بر چه مبنایی جهت آزمایش دوپینگ انتخاب می شوند؟روش انتخاب ورزشکاران برای انجام آزمایش،مطابق با قوانین جاری کنترل دوپینگ در هر رویداد ورزشی است. در بازی های المپیک،بطور معمول مقام های اول تا چهارم در هر رشته،به علاوه یک یا چند نفر که به صورت اتفاقی انتخاب می گردند،برای تست در نظر گرفته می شوند.
در رشته های ورزشی رکوردی نظیر دوومیدانی، وزنه برداری ،شنا، نتیجه منفی آزمون برای ثبت رکورد ورزشکاران الزامی است. بنابراین در هر مکان و در هر زمانی این احتمال وجود دارد که هر ورزشکار برای آزمایش دوپینگ انتخاب شود. هر چند که در آن مسابقه موفقیتی کسب نکرده باشد.
دوپینگ با داروهای معمولیآیا دوپینگ تنها از طریق تزریق داروهای پیچیده و یا کمیاب صورت می گیرد؟خیر،بسیاری از داروها و فراورده های ساده ای که حتی نیاز به نسخه پزشک ندارد(نظیر داروهای ضدسرفه،ضدسرماخوردگی و…)ممکن است حاوی موادی باشد تست دوپینگ را مثبت نماید.به همین جهت قبل از مصرف هر گونه دارو توسط ورزشکار باید با پزشک مشورت شود.
عوارض دوپینگاز عواض جانبی استروئیدهای آنابولیک (نظیر تستوسترون،ناندرولون و …)که گاهی توسط ورزشکاران مورد سوءاستفاده قرار میگیرد چه میدانید؟این داروها دارای عوارض جانبی بسیاری هستند که برخی از آن ها برگشت پذیر و بعضی دیگر غیرقابل برگشت می باشند از جمله میتوان موارد ذیل را نام برد.الف)عوارض قلبی و عروقی: احتباس آب و نمک، افزایش حجم خون، ازدیاد فشار خون، افزایش چربی های خون، بی نظمی ریتم قلب، تغییر ابعاد قلب، انفارکتوس فلبی و سکته مغزی
ب)عوارض کبدی: اختلال کبدی،اختلال در عملکرد کبدی، افزایش آنزیم های کبدی، یرقان و سرطان کبد.ج)عوارض جانبی خاص مردان: کاهش تعداد اسپرم ها، تحلیل رفتن بیضه ها، عقیمی، بزرگ شدن پستان ها، احساس دفع فوری و مکرر ادرار، کاهش توانایی جنسی.
د) عوارض جانبی خاص زنان: اختلال در قاعدگی،هیرسوتیسم(رشد زیاد مو در نواحی غیر طبیعی مثلاً در صورت خانم ها)،تاسی،کلفت شدن صدا،تحلیل پستانها،سرکوب شیردهی،پوست چرب و آکنه.
ه)عوارض جانبی در پسران نابالغ: بسته شدن زودرس غضروف های رشد و توقف رشد قدی،رشد غیرطبیعی مو،تیرگی پوستو)عوارض روانی:افسردگی، هیجان بیش از حد، پرخاشگری، بی ثباتی عاطفی، حالت تهاجمی و خشونت، بی خوابی، اضطراب، اختلالات شخصیت و وابستگی روانی به دارو.
دلیل استفاده از داروهای ادرار آور در ورزشکارانبه سه دلیل:
نخست آنکه این داروها ممکن است در کاهش سریع وزن و رسیدن به رده وزنی مورد نظر موثر باشند، این امر به ویژه در رشته های ورزشی مانند کشتی،وزنه برداری،بوکس که در رده های وزنی خاصی انجام می گیرند،صدق می کند.
ثانیاً دیورتیک ها ممکن است برای رفع احتباس مایع ناشی از مصرف استروئیدهای آنابولیک بکار روند.این امر احتمالاً در ورزشکاران پرورش اندام که می خواهند هر چه بیشتر عضلانی بنظر برسند،سودمند است.
ثالثاً ورزشکاران ممکن است از دیورتیک ها استفاده کنند تا میزان دفع ادرار را تغییر دهند و باعث تغییر غلظت داروهای غیرمجاز در ادرار شوند. بدین ترتیب ورزشکاری که برای آزمون دارویی انتخاب شده سعی میکند تا حجم ادرارش را بالا برده و داروهای دوپینگ یا متابونیت های آن ها را در ادرار رقیق نماید. البته نشان داده شده است که این تقلب احتمالاً موثر نیست.
دوپینگ خونیدوپینگ خونی چیست و در چه ورزش هایی استفاده می شود؟تزریق خون به یک فرد با سطح طبیعی گلبول قرمز در جهت افزایش هموگلوبین را دوپینگ خونی می گویند. هدف از این کار افزایش توانایی حمل اکسیژن در خون و بنابراین افزایش قدرت استقامتی آن شخص میشود. انتقال خون می تواند از یک دهنده با گروه خونی مشابه و سازگار (انتقال همسان)انجام شود و یا تزریق مجدد خون فرد به خودش بعد از یک دوره ذخیره صورت گیرد(انتقال از خود)بدین ترتیب افزایش ناکهانی توده گلبول های قرمز با انتقال گلبول ها به فرد موجب افزایش توان هوازی حداکثر و آمادگی جسمانی هوازی می گردد. با توجه به اینکه دوپینگ خونی مقاومت را افزایش می دهد استفاده از آن در ورزش های استقامتی مثل اسکی،دو ماراتن و دوچرخه سواری گزارش شده است.
نمونه گیری برای آزمایش دوپینگدر آزمایشات دوپینگ نمونه گیری از بیمار به چه صورت است؟در موارد معمول،آزمایش دوپینگ بر روی نمونه ادراری انجام می شود.درصورت مثبت شدن نمونه ادرار،برای تایید نتیجه از تجزیه نمونه خون استفاده می شود.در صورت شک به دوپینگ خونی و یا مصرف موادی که با آزمایش خون بهتر قابل شناسایی هستند نمونه خونی از فرد گرفته خواهد شد.
دوپینگ با چای ، قهوه و کوکاکولاآیا مصرف چای،قهوه یا کوکاکولا می تواند باعث مثبت شدن تست دوپینگ شود؟کافئین یک ماده دارویی فعال است که در نوشیدنی های مرسوم نظیر چای،قهوه و کوکاکولا وجود دارد. میان آن بسته به نوع نوشیدنی و نحوه تهیه آن متغیر است. بر اساس یک پژوهش مصرف حدود ۱۰۰۰ میلی گرم کافئین می تواند سطح آنرا در ادرار به حد غیر مجاز برساند. غلظت متوسط کافئین در چای و قهوه به ترتیب ۸۰-۵۰ و ۱۵۰-۸۰ میلی گرم می باشد.
بنابراین می توان دریافت که با مصرف مفرط و بیش از اندازه این نوشیدنی ها ممکن است تست دوپینگ مثبت شود هر چند که در حالت طبیعی این میزان مصرف نمی گردد. علاوه برای کافئین یکی از محتویات برخی از داروها نظیر داروهای سرماخوردگی و میگرن است که البته میزان آن در هر دور کمتر از ۱۰۰ میلیگرم میباشد. کافئین دارای یک اثر تحریک مرکزی مشابه با آمفتامین است که خستگی را تقلیل داده و تمرکز و هوشیاری را افزایش می دهد ولی دورهای بالای آن میتواند باعث لرزش اندامها،اضطراب،بیخوابی و حالت عصبانیت شود.منبع: irteb.com
