آشنایی با مشکلات روانی در اسب
مجموعه: گیاهان،حیوانات و آکواریوم
مردم شیوه زندگی اسب ها را به طور کامل تغییر داده اند
در گذشته تظاهر فیزیکی مشکلات روانی به عنوان خلق و خوی بد اسب شناخته می‌شد و برای اصلاح این رفتار ها به جای تلاش برای بررسی وضعیت روانی و از بین بردن یا کاهش علت بروز این رفتارها با تنبیه کردن اسب سعی در تصحیح این رفتار ها داشتند که این کاری غیر معقول و اشتباه بوده.
هر زمان به این فکر افتادیم که چرا اسب‌ها بعضی رفتارها را نشان می دهند باید به یاد بیاوریم که آنها چگونه تکامل یافته‌اند: اسب یک موجود آزاد است که در فضای باز زندگی می‌کند، به طور دائم و در حین حرکت از غذای کم انرژی با فیبر بالا استفاده می‌کند و غریزه‌ای دارد که به او می‌گوید از جانوران درنده فرار کن مگر در موقعیتی که جنگیدن تنها گزینه باشد.
با اهلی شدن اسب و استفاده از آن به عنوان یک حیوان باربر یا وسیله نقلیه، و یا امروزه که از آن در ورزش و اهداف تفریحی استفاده می‌شود، مردم شیوه زندگی آنها را به طور کامل تغییر داده‌اند. ما محیط آنها را به فضای داخلی یک اصطبل و یا در بهترین حالت فضای مرز بندی شده‌ای به عنوان پدوک محدود کرده‌ایم. محدود بودن در یک فضای بسته، محدوده دید و در نتیجه احساس امنیت را کاهش می‌دهد، چرا که توانایی دیدن و شناسایی خطر از فواصل دور و فرار کردن کاهش می یابد.
ما توانایی انتخاب غذا را از آنها سلب کرده‌ایم و به جای انواع مختلف علف طبیعی و خود رو، تنها چمن مرتع به همراه تعداد محدودی گیاه و علف، علوفه خشک و مواد غذایی فشرده که به مراتب میزان انرژی بیشتر و فیبر کمتری نسبت به خوراک طبیعی دارند به عنوان خوراک آنها در نظر گرفته‌ایم.
ما مدت زمانی که حیوان مشغول تغذیه است را به ۲ یا ۳ وعده در روز کاهش داده ایم در صورتی که در طبیعت حیوان به طور دائم در حال چریدن است. و در نهایت ما فعالیت بدنی اسب را با حبس کردن آن در فواصل زمانی طولانی در اصطبل کاهش داده ایم. با این اوصاف عجیب نیست که اسب ها با بودن در این شرایطی که از نظر ما عادی است استرس زیادی را متحمل شوند.
با بلعیدن هوا، آن را وارد معده یا روده ها می‌کند و در معرض سوء هاضمه و نفخ شکم قرار می‌گیرند
اسب ها مانند انسان فکر نمی کنند و این درست نیست که به مشکلات آنها از دیدگاه ارزش های انسانی نگاه کنیم. اما اگر یک اسب را از شرایطی که بتواند در آن رفتار طبیعی داشته باشد محروم کنیم، جای تعجب نیست که تلاش کند نزدیک ترین رفتارها را جایگزین این رفتار های طبیعی کند و رفتاری از خود بروز دهد که ما آن ها را «بدخلقی های اصطبل» می نامیم.
پس رفتار “crib-biting” میتواند نشان دهنده غریزه طبیعی اسب برای چرای دائمی باشد و رفتار “windsucking” باعث پر و خالی شدن قسمت جلویی مری با هوا می‌شود، همچنین رفتار‌های “weawing” و “box-walking” می تواند جایگزین حرکت دائمی اسب ها در طبیعت باشد.
Crib-Biting و Windsucking
در crib-biting (cribbing) اسب یک جسم ثابت مانند لبه آخور یا پایه های فنس را با دندان هایش می‌گیرد، گردنش را قوس می‌دهد، نرم کام را با فشار باز می‌کند و مقداری هوا می‌بلعد که این کار معمولا با یک صدای خُرخُر خاص همراه است (تصویر شماره (۱. این عمل باعث می‌شود که دندان‌های ثنایایی (incisor) بیش از حد ساییده شوند که میتواند سبب ایجاد مشکل در چریدن حیوان شود) تصویر شماره(۲. در windsucking هم اسب تلاش می کند مقداری هوا ببلعد اما بدون این که نیاز باشد جسمی را با دندان هایش بگیرد.
همواره باور بر این بوده که اسب‌هایی که این دو رفتار را از خود بروز می‌دهند با بلعیدن هوا، آن را وارد معده یا روده ها می‌کنند و در نتیجه در معرض سوء هاضمه و نفخ شکم قرار می‌گیرند و همچنین در این اسب ها ریسک ابتلا به کولیک و اختلالات گوارشی دیگر افزایش می یابد.
اما تحقیقات انجام شده توسط McGreevy, Richardson, Nicol و Lane در دانشگاه Bristol نشان می‌دهد که هوا تنها وارد قسمت قدامی مری شده و سپس از آنجا خارج می شود و فقط مقدار اندکی از آن به معده می‌رسد. بنابراین هرگونه کاهش وزن یا بیماری در اسب هایی که این رفتار ها را از خود بروز می‌دهند بیشتر از این که نتیجه این رفتارها باشد ناشی از عوامل محیطی است.
بیرون بردن اسب در زمان های طولانی تر می تواند به رفتار cribbing کمک کند
گردنبند‌هایی وجود دارد (cribbing collars) که دور گلوی اسب بسته می‌شود و زمانی که اسب گردن خود را قوس می‌دهد و سعی می کند هوا را ببلعد با فشاری که ایجاد می کند باعث کاهش میزان هوای عبوری از مری می شود (تصویر شماره (۳اما استفاده از آنها زیاد توصیه نمی‌شود چرا که تا حدی برای اسب آزار دهنده است.
برای جلوگیری از cribbing می‌توان با بهبود طراحی اصطبل تا حد امکان سطوح و لبه هایی که اسب بتواند آنها را با دندان‌هایش بگیرد را کاهش داد، اما بیشتر اسب هایی که رفتار cribbing را نشان می دهند معمولا لبه ای را برای این کار پیدا می کنند یا به مرور یاد می گیرند بدون وجود آن این کار را انجام دهند. در موارد حاد و شدید جراحی میتواند به مقدار زیاد مؤثر باشد اما این باید به عنوان آخرین گزینه باشد چرا که در اکثر موارد ریسک معمول هر جراحی مهمتر از مزایای آن است.
بیرون بردن اسب در زمان‌های طولانی تر میتواند کمک کند، اما نمی‌تواند مشکل را به طور کامل ریشه کن کند چرا که به اصطلاح عادت ریشه می دواند. اقدامات دیگری هم میتواند مؤثر باشد از جمله افزایش فیبر در جیره غذایی، فراهم کردن علوفه ای که اسب به میل خود آن ها را انتخاب کند و یا قرار دادن تور‌هایی با منافذ کوچک بر روی علوفه که باعث می‌شود اسب زمان بیشری صرف خوردن خوراک کند) تصویر شماره ۴) ،(equine slow feeder or haynet).
Weaving
این رفتار به این شکل است که اسب در حالت ایستاده و معمولا در حالتی که سرش از روی درب اصطبل بیرون است، وزنش را به صورت ریتمیک از یک دست به دست دیگر منتقل می‌کند و سر و گردنش را به چپ و راست نوسان می‌دهد به صورتی که گویی مسخ شده است.
این نشانه حالتی از افسردگی است که در پی محدود بودن در اصطبل به وجود می آید و تصور بر این است که اسب با این رفتار یک حس آرامش در برابر این افسردگی و پریشانی به دست می‌آورد. این عادت در حیوانات باغ وحش هم به وفور دیده می‌شود. قرار دادن یک پنجره مشبک (grille) بر روی درب اصطبل میتواند اسب را از انجام این کار باز دارد (تصویر شماره ۵) اما در اسبی که این عادت در او ثابت شده بی اثر است چراکه این اسب به راحتی این رفتار را در پشت پنجره مشبک ادامه خواهد داد.
box-walking در اسب های مسابقه ورزیده دیده می شود
قرار دادن وسایل بازی که داخل اصطبل آویزان می‌شوند هم می تواند باعث سرگرمی و منحرف کردن توجه اسب شود. اما راه حل واقعی بیرون بردن بیشتر اسب است به صورتی که منابع ایجاد استرس حذف شوند و شرایط آرامش برای اسب فراهم شود.
Box-Walking
این رفتار از جهت علت بروز با weaving در ارتباط است چرا که علت هردو محدود بودن است. همچنین box-walking در اسب های مسابقه ورزیده به دلیل اینکه در شرایط حساس و استرس زای مسابقات قرار می گیرند دیده می‌شود، برای مثال در طول شب مسابقه در یک اصطبل جدید و نا آشنا. حضور یک اسب غریبه یا شرایطی که یک سیلمی در نزدیکی چند مادیان قرار می‌گیرد هم میتواند باعث القای این رفتار شود. اسب یک حیوان اجتماعی است و زمانی که در یک اصطبل محدود می‌شود و نمی تواند با اسب های دیگر در تماس باشد )حتی در صورتی که آن ها را ببیند) ممکن است رفتار‌های weaving و box-walking از خود نشان دهد.
تمام این الگو‌های رفتاری از آنجایی که زمانی که در یک حیوان ایجاد می‌شوند، حتی زمانی که علت آن ها به طور کامل ریشه کن شود به سختی متوقف می‌شوند، به عنوان عواملی شناخته می‌شوند که قیمت فروش اسب را به شدت کاهش می‌دهند.
برای اسب‌هایی که در اصطبل نگهداری می‌شوند، درمان هایی که به کار گرفته می‌شود )مثل گردنبند‌هایی که برای درمان cribbing و windsucking استفاده می‌شود یا پنجره های مشبکی که از weaving جلوگیری می کنند) راه های نامناسبی به نظر می‌رسند. این رفتارها در اسب برای کاهش اضطراب روانی ناشی از دور ماندن از روش زندگی طبیعی بروز پیدا می‌کند و اقدامات فیزیکی برای جلوگیری از این رفتار ها ممکن است بی تاثیر باشد. سوالی که می توان مطرح کرد این است که آیا درمان شدن اسب به این روش‌ها ارزش قرار دادن حیوان در شرایط سخت درمان را دارد؟
تمامی این بدخلقی‌ها و عادات بد اسب معمولا به این دلیل اتفاق می افتد که راحتی در مدیریت کردن اصطبل به راحتیِ اسب ترجیح داده می‌شود. طبق مطالعه‌ای که توسط McGreevy ، French و Nicol انجام شده؛ اسب های استقامت که مدت زمان بیشتری را نسبت به اسب های درساژ و eventing خارج از اصطبل می‌گذرانند، کمتر از دو گروه دیگر رفتار های غیر معمول نشان می دهند.
آثار این رفتارها و بدخلقی ها شامل از دست دادن آمادگی جسمی به دلیل مجموعه‌ای از تنش‌های عصبی، بی‌اشتهایی یا نوسان در اشتها است، همچنین ممکن است که اسب افسرده یا به شدت حساس شود، اسب می تواند بی دقت شود که این مساله کار کردن با اسب را مشکل می کند.
خوردن بستر میتواند به دلیل خستگی روحی (افسردگی) باشد
Depraved Appetite
این مشکل هم به دلیل شرایط زندگی غیر طبیعی در اسب ایجاد می شود و نشانه های آن هم شامل خوردن بستر یا مدفوع خواری، جویدن چوب یا خوردن مواد دیگر از جمله خاک یا لیسیدن فلز است. این رفتار ها علل زیادی میتواند داشته باشد. خوردن بستر میتواند به دلیل خستگی روحی (افسردگی) باشد و یا به دلیل کمبود فیبر در خوراک و یا این که فیبر موجود در بستر لذیذ‌تر از فیبر موجود در خوراک باشد.
برای مثال کاه یولاف) جو دوسر) معمولا برای اسب‌ها لذیذ است و در مقادیر معقول مشکلی ایجاد نمی کند. کره‌های جوان ممکن است مدفوع تازه مادرشان و یا در مواقعی سایر اسب های بزرگتر را بخورند که این رفتار در آنها طبیعی است.
علت این رفتار زیاد مورد مطالعه قرار نگرفته است، اما احتمالا برای ایجاد تعادل میکروفلور روده کره اسب )میکروارگانیسم‌های مفید موجود در لوله گوارش) است؛ همچنین میتواند جهت تامین مواد دیگر باشد. هرچند مدفوع خواری در اسب های مسن تر غیر طبیعی است، اما این پدیده زمانی که تغییر ناگهانی در رژیم غذایی ایجاد شود یا میزان فیبر خوراک کم باشد ممکن است اتفاق بیفتد برای مثال زمانی که از کنسانتره به جای علوفه استفاده شود. درمان این رفتار جمع آوری هرچه سریعتر مدفوع از اصطبل و فراهم کردن فیبر بیشتر برای اسب است.
Wood-Chewing
جویدن چوب در اصطبل هم به دلیل کمبود فیبر است (تصویر شماره (۶همچنین خستگی روحی )افسردگی) و کمبود ارتباط با سایر اسب ها هم می تواند موثر باشد.
اسب هایی که به طور طبیعی چرا می کنند معمولا برگ، شاخه و پوست درخت می‌خورند همچنین فنس‌ها را می‌جوند و این کارها راه های طبیعی برای دریافت فیبر بیشتر از آن چه در چمن یافت می‌شود است، مخصوصا در زمان های به خصوصی از سال مثل فصل زمستان که چمن به صورت پراکنده وجود دارد و یا در بهار که علوفه نرم و آبدار است.
مصرف زیاد برگ و شاخه توسط اسب میتواند باعث کولیک شود و برای جلوگیری از این اتفاق توصیه می‌شود به میزان کافی فیبر قابل هضم در اختیار اسب قرار داده شود.
Earth-Eating
خوردن خاک می تواند نشان دهنده کمبود مواد معدنی یا نمک باشد و در صورت مشاهده این رفتار رژیم غذایی حیوان باید بررسی شود. در صورتی که کمبود وجود نداشت، علت می تواند خستگی روحی )افسردگی) باشد، به ویژه اگر اسب در یک پدوک خاکی کوچک محبوس باشد.
برای این اسب ها تمرین بیشتر و افزایش میزان علوفه تجویز می‌شود. برای اسب هایی که در اصطبل نگهداری می شوند یا اسب هایی که تنوع گیاهی در چراگاهشان محدود است، مکمل های گیاهی می تواند باعث افزایش اشتها و بهبود شرایط جسمی حیوان شود.
منبع : worldpets.ir
چند دقیقه با دانستنی هاآشنایی با اسب پونی، یک نژاد بسیار زیباانواع نژاد های اسبهمه چیز در مورد اسب
