شناخت کک + نحوه از بین بردن کک
مجموعه: گیاهان،حیوانات و آکواریوم
یک کک ماده می تواند در روز ۵۰ تخم بگذارد
یک مساله ای که در روستاها زیاد هست این است که حشره بسیار ریزی به نام کک باعث گزش و اذیت و آزار انسان ها می شود.
کک ها، حشرات موذی و بسیار خطرناکی هستند که به واسطه ویژگی های حرکتی و دوره زندگی، به دام انداختن آن ها بسیار مشکل و تقریبا غیرممکن است. حتی استفاده از سموم در مبارزه با آن ها راه به جایی نمی برد. اگر کک ها، وارد محیط های مسکونی شوند، بیرون راندن آن ها بسیار مشکل است. این چگونه سعی در شناساندن کک ها به شما و ارائه چند راه برای مبارزه با آن ها دارد.
کک ها حشراتی از راسته سیفوننپترا هستند. حشراتی کوچک، بدون بال و خونخوار که حرکت های جهشی دارند. کک ها بیشتر از پستانداران و گاهی از پرندگان خونخواری می کنند. به طور کلی از ۳۰۰۰ گونه کک فقط ۱۲ گونه به انسان حمله می کنند. مهمترین گونه های کک، کک جوندگان، کک انسان و کک گربه (Ctenocephalides felis) و کک سگ (Ctenocephalides canis) هستند. گزش آن ها باعث تحریک، ناراحتی شدید و خونریزی می شود. کک جوندگان ناقل مهم طاعون خیارکی و تیفوس منتقله توسط کک است. کک های گربه کرم های نواری (ستودها) را منتقل می کند. کک تونگا (کک شنی) پوست انسان را سوراخ کرده و باعث عفونت می شود. کک هایی که انسان را می گزند در بیشتر نقاط جهان یافت می شوند.
مشخصات کک ها و نحوه زندگی آن ها
کک ها اغلب منازلی را که حیوانات خانگی از جمله سگ و گربه در آن ها نگه داری می شود؛ درگیر می کنند. عمومی ترین انگل در سگ ها در حقیقت از طریق کک به او سرایت می کند. عموماً کک های سگ در اروپا یافت می شوند به طوری که کک هایگربه عموماً در آمریکا یافت می شود. کک های گربه در موارد نادر با خود بیماری هایی را حمل می کنند. کک ها می توانند به لباس ها یا حیوان شما بچسبند. آن ها در حیاط ها، پرورشگاه های سگ و گربه، جنگل ها و پارک ها یا در مکان های دیگری که حیوانات در آنجا زندگی می کنند؛ یافت می شوند. چون این ها مکان هایی هستند که کک ها می توانند میزبان های خود را پیدا کرده و تولید مثل کنند. یک کک ماده می تواند در روز ۵۰ تخم بگذارد. بر اساس تحقیقات آزمایشگاهی، فقط ۵۰% از تخم های هر کک به لارو تبدیل می شوند و در حدود ۳۵% از لاروها موفق به تنیدن پیله و تشکیل پوپ می گردند. جای خوشبختی است که از کل تخم های اولیه کک فقط ۵% آن ها به بلوغ می رسند.
نحوه زندگی کک ها
چرخه زندگی کک ها شامل ۴ مرحله تخم، لارو، شفیره و بالغ است. کک های بالغ ۱ تا ۴ میلیمتر طول و بدنی بیضی شکل دارند و در طرفین فشرده و بدون بال هستند. همچنین پاهای آن ها رشد مناسبی داشته و برای پریدن سازگاری دارند. تخم کک ها حدود ۰٫۵ میلیمتر طول دارد و تخم مرغی شکل و سفید می باشد.
کک روی میزبان خود تخم گذاری می کند، که این تخم ها از بدن میزبان روی فرش، زمین، خاک یا هر جای دیگری میافتند و در شرایطی که دمای هوا اندکی بالا و هوا نسبتاً مرطوب باشد می توانند دوام بیاورند و چرخه زندگی خود را کامل کنند. در عرض ۱۰ روز پس از قرار گرفتن تخم در محیط مناسب، لارو کرم مانندی که فاقد ضمائم حرکتی است خارج می شود.
این لاروها از زیر سطح خاک حرکت می کنند و یا اگر داخل اتاق باشد به داخل فرش ها و یا شکاف های کف نفوذ می کنند، لاروها از مدفوع کک های بالغ تغذیه می کنند و در عرض ۵-۱۲ روز پیله ای ابریشم مانند (silk like cocoon) در اطراف خود تولید و در آن شفیره گذاری می کنند. خروج حشره بالغ از پیله بسته به شرایط ممکن است از ۵ تا ۱۴۰ روز طول بکشد، پس از خارج شدن حشره بالغ از پیله، خود را به میزبانش می رساند و ادامه عمرش را که حدود ۱۰۰ روز می باشد روی میزبان سپری می کند.
چرخه زندگی کک معمولاً در عرض ۳-۴ هفته کامل می شود. کک ها ۴۸ ساعت پس از اولین خونخواری، جفت گیری کرده و به تولید تخم می پردازند. کک ها نسبت به سرما حساسند و در زمستان قادر به تحمل سرمای هوای بیرون از منزل نیستند و در ساختمان هایی که هوای گرم و مرطوب و غذای کافی وجود دارد به سر می برند.
به طور معمول انسان به وسیله کک گربه (کتنو سفالیدس فلیس)، بیشتر از کک سگ (کتنوسفالیدس کنیس) گزیده می شود.
کک انسان (پولکس ایرتیانس) علی رغم نامش خطر چندانی برای انسان ندارد. کک ها معمولا از روی زمین به قسمت هایی از بدن انسان مانند مچ و ساق پا که دسترسی به آن آسان است می جهند. هر چند به تمام قسمت های بدن انسان ممکن است حمله شود. گزش کک سبب تحریک و گاهی ناراحتی زیاد می شود. آلودگی های زیاد به کک ممکن است سبب واکنش های شدید و درماتیت شود.
اقدامات کنترل
حفاظت فردی: استفاده از دور کننده های شخصی
اقدام های ساده بهداشتی: برای از بین بردن کک ها، تخم ها، لاورها و پیله ها می توان خانه را تمیز نموده و کف اتاق ها را شست. استفاده از جارو برقی نیز موثر است.
سمپاشی: در آلودگی های شدید جهت ریشه کنی موثر کک ها می بایست سمپاشی با سمومی از قبیل (پیروتروئیدها، پروپکسور، بندیوکارب) انجام گیرد.
برای یک مبارزه کلی با کک ها می توان کف منازل و مسیر حرکت جوندگان را با ددت ۵-۱۰ درصد، گامکسان ۱ درصد یا دیلدرین ۰٫۵(نیم) درصد سمپاشی کرد یا گرد حشره کش را به داخل لانه جوندگان پاشید. در بسیاری از نقاط دنیا گونه های گزنوپسیلا کئوپیس و پولکس ایریتانس نسبت به ددت دیلدرین و گامکسان مقاوم شده اند بنابراین استفاده از حشره کش های فسفره یا کاربامات ها مثل دیازنیون۲ درصد، فنتیون(بایتکس) ۲ درصد، مالاتیون ۵ درصد، فنتروتیون (سومیتیون) ۲ درصد آیدو فنفوس ۲ درصد با سوین ۵-۳ درصد بهتر است.
برای مبارزه با کک های سگ و گربه می توان از حشره کش های انتخابی مثل گامکسان ۱ درصد مالاتیون ۲-۵ درصد کارباریل ۳-۵ درصد با پیرترین ۱ درصد برای گرد پاشی بدن سگ و گربه استفاده شود.
به دنبال یافتن راه حلی برای مبارزه با کک ها، با بررسی انواعی از گیاهان، تعدادی از آن ها که دارای ترکیبات موثری در جهت فراری دادن حشرات بودند شناسایی گردیدند.
این گیاهان عبارت بودند از: بابونه، سیر، اوکالیپتوس، پونه، شمعدانی، درخت چای (روغن این درخت)، و اوسطوخودوس.
جهت ساخت ترکیب موثری از آن ها، عصاره این گیاهان به صورت عرق گیری تهیه گردید. سپس از مقدار کمی وازلین، پمادی تهیه شد.
در بررسی نتایج حاصل از آزمایشات انجام شده، معلوم شد به احتمال ۹۵% پماد مذکور می تواند سبب دور کردن کک ها و کاهش گزش آن ها شود.
جهت ساخت ترکیب موثری از آن ها، عصاره این گیاهان به صورت عرق گیری تهیه گردید
یک مساله ای که در روستاها زیاد هست این است که حشره بسیار ریزی به نام کک باعث گزش و اذیت و آزار انسان ها می شود.
در مکانها و خانه هایی که کک زیاد دارد از چند روش می شود استفاده کرد.
اول اینکه چنانچه داخل خانه نشیمن کک افتاده می توانید از جارو برقی جهت نابودی و خارج کردن این موجود از لابه لای فرش ها استفاده کنید. جارو برقی باعث می شود که پرز بدن این موجود از بین بره و باعث مرگ آن می شود و از جهتی هم اغلب کک در بین پرز فرش ها و یا پتوها مخفی می شود که از این طریق می توانید به طور ۷۰ الی ۸۰ درصد از شر آن راحت بشوید.
اگر پتوی گلباف یا مدل گلباف استفاده می کنید به نظرم تا وقتی کک دارید کمتر استفاده کنید چون حالتی مثله مو(موژه) داره و حشره راحت می تواند داخل آن پنهان شود و شب ها یا وقت استراحت مزاحم شود. به جای آن می توانید از پتوهای قدیمی یا مدل سربازی استفاده کنید و حتی اگر داشتید بالاش را ملحفه هم بدوزید (ملحفه هر چه سفید تر بهتر) تا میزان ورود این انگل را حداقل به یک طرف پتو محدود کنید. می توانید دو سه بار داخل خانه تان را با حشره کش مانند تار و مار و….. سم پاشی کنید و هم چنین کنار دیوار را با پودرهای سمی که به فراوانی در بازار یافت می شود سم ریزی کنید. چون من شنیدم مسیر حرکت این موجود از کناره های دیوار است.
روش بعدی که در محدوده یک الی دو متر می شود از آن استفاده کرد به دو قسمت تقسیم می شود.
۱- می توانید از پارچه سفید استفاده کنید و با توجه به رنگ تیره ای که کک دارد پارچه با ابعاد تقریبی یک متر در یک متر را پهن کنید تا طی پرشهایی که این موجود دارد به راحتی برای شما قابل مشاهده باشد تا بتوانید دستگیرش کنید و دستبند به آن بزنید. البته استفاده از زیرپوش سفید هم توصیه می شود به این علت که به محض ورود کک به بدن در فاصله کوتاهی می توانید آن را پیدا و از بین ببرید.
۲- استفاده از سینی بزرگ(مجمعه) که داخل آن را با آب پر کرده باشید که در اولین پرش کک داخل آب می افتد و در داخل آب و مناطق خیس کک بسیار آسیب پذیر هست و وقتی می خواهید یک کک را که در حال گزش یا لابه لای لباس ها قایم شده را با انگشت بگیرید حتما دستتان را کمی با آب دهان یا هر چیز دیگری خیس کنید تا توان حرکت را از حشره بگیرید که اگر خدای ناکرده از زیر انگشتتان فرار کرد قدرت مانور آن گرفته شود.
هوای سرد کک را کرخت می کند و به راحتی می توان آن را کشت
روش بعدی از بین بردن کک از داخل طویله چهارپایان علی الخصوص گوسفندان هست. اغلب کسانی که در خانه و زندگی زیاد کک دارند از طویله گوسفندان و اکثرا از حیوان بز و بزغاله یا سگ گرفتار این انگل می شوند. بزغاله و بز و حتی سگ به علت بدن پوشیده از مو پناهگاه خوبی برای رشد ککهای موذی هستند.
برای از بین بردن کک در آغل (طویله) گوسفندان و پاکسازی آن ابتدا باید خاک حاصله از پهن و فضوله حیوانات را به صورت کامل از خانه و محل آلوده خارج کرد. چنانچه خانه مورد نظر در سطح آلودگی بسیار بالایی قرار دارد و به محض ورود مورد حمله شدید کک ها قرار می گیرید می توانید از چکمه ای استفاده کنید که قبلا تا لبه بالایی آن را به گازوئیل آغشته کرده باشید البته تاکید می کنم که حتما گازوئیل باشد به این علت که چرب است و دیرتر خشک می شود.
لازم به ذکر است که خاک هایی حیوانی که به مرور زمان روی همدیگر تلمبار شده و به صورت فشرده (به قول معروف کتم) شده را حتما به حدی حفر و خارج کنید که به خاک ساده برسید. بعد از اتمام کار به وسیله سمپاش یا در صورت در دسترس نبودن سمپاش با چیزی مثل نفت دان و با کمک گرفتن از یک جارو تمام داخل خانه تا نیم متر از دیوار رو با گازوئیل آغشته کنید و باز هم تاکید می کنم که گازوئیل باشد چون تا حدود یک و نیم الی دو سال (باز هم از اون آمارهای عجیب) خاطر جمع هستید که هیچ گونه ککی نمی تواند داخل آن خانه رشد و نمو بکند ولی در صورت استفاده از نفت یا برخی سموم که زود اثر آن از بین می رود به زودی باید منتظر برگشت انگل باشید.
باید بدانید که این موجود در مکان های گرم می تواند ادامه حیات بدهد به همین دلیل در فصل زمستان جمعیت شان کم می شود. شما چنانچه لباسی به تن دارید که مطمئن شدید این حشره داخل آن هست در هوای سرد زمستان می تونید آن را در بیرون از خانه و هوای سرد رها کنید و بعد از مدتی حشره تقریبا کرخت شده و گرفتن آن راحت تر می شود ولی در هوای گرم می توانید لباس آلوده به حشره را داخل ظرف پر از آب بیاندازید تا توانایی حشره را به طرز چشمگیری کاهش بدهید و در صورتی که لباس کاملا زیر آب قرار گرفته و هوای داخل آن خارج شود حشره نابود خواهد شد. خفه می شود.
بیماری های قابل انتقال از کک ها:
طاعون
یک بیماری باکتریایی است که ابتدا در میان حیوانات وحشی مثل رات ها و دیگر جوندگان بروز می کند. عامل طاعون باکتری یرسینا پستیس است، که به وسیله کک ها انتقال می یابد.
تیفوس ککی
نام دیگر آن تیفوس مورن است، عامل آن ریکتسیا تیفی است و به طور تک گیر در جمعیت رات ها و موش ها اتفاق می افتد. این بیماری به طور کلی توسط کک های جوندگان و گربه انتقال پیدا می کند.
بیماری تولارمی
به وسیله باسیل فرانسیسلا تولارنسیس ایجاد می شود.
منابع : environmentalhealth.ir – gizmiz.com
گردآوری : بخش علمی بیتوته
