معرفی و آشنایی با ساز ترومپت

مجموعه: هنر و هنرمند

ترومپت قدمتی دیرینه، نزدیک به ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد دارد 

ترومپت (به فرانسوی: trompette، به انگلیسی: trumpet) از سازهای بادی برنجی است که در محدودهٔ سوپرانو، زیرترین صدا را در بین سازهای بادی برنجی می‌تواند تولید کند. ترومپت از دستهٔ سازهای انتقالی است.

ترومپت از نظر ظاهر بسیار شبیه به کورنت است. فرق آن با کورنت در لولهٔ آن است که در بیشترِ طولِ خود، قطری یکسان دارد.
ترومپت در انواع موسیقی‌ها، مانند موسیقی کلاسیک، موسیقی جاز، و موسیقی پاپ به‌کار می‌رود.

لوله ترومپت به شکل مخروطی ‌بوده که به دهانه‌ای ناقوسی شکل منتهی می‌شود 

تاریخچه ترومپت :
ترومپت قدمتی دیرینه، نزدیک به ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد دارد که در میان سپاهیان روم رواج داشته است. ترومپت‌های ابتدایی را از چوب خیزران و شاخ حیوانات می‌ساختند و در شکارگاه‌ها و جنگ‌ها از این ساز استفاده می‌کردند. با گذشت زمان یونانیان ترومپت فلزی را ساختند و بعد‌ها در اروپا فردی به نام دنر نخستین ترومپت فلزی را ساخت. از قرن ۷ تا ۱۳ میلادی انواع ترومپت‌های استخوانی خاصره و صدف دریایی که به صورت ترومپت بلند نواخته می‌شدند، ساخته شد.

نوعی دیگر از ترومپت‌ها مسی و نقره‌ای در مصر باستان برای امور نظامی و رژه‌ها استفاده می‌کردند. همچنین از دوران صفویه در ایران و ترکیه ترومپت رواج داشته است.

ترومپت از سازهای بادی برنجی است

اولین پیشرفت رضایتبخش در سال ١٨١٠ با اضافه کردن کلید روی سازهای برنجی، از جمله ترومپت، توسط هَلیدِی (Halliday) حاصل شد و این اختراع به نام او ثبت گردید. در حدود سال چندین لوله ی اضافه برای ترومپت و سازهای برنجی دیگر ساخته شدند که با قرار دادن هر کدام از آن ها صدای هارمونیک ها نیز تغییر کرد. بالاخره در سال ١٨٣٩ نوع دیگری از این ساز، در اندازه و صدادهی های مختلف توسط آدولف ساکس ساخته شد و او کلیدهای چهارم و حتی پنجم را نیز به بعضی از این سازها اضافه کرد که به نام ساکسهورن معرفی شد.

لوله ترومپت به شکل مخروطی ‌بوده که به دهانه‌ای ناقوسی شکل منتهی می‌شود لوله این ساز تا سده ۱۵ به شکل مستقیم ساخته می‌شد و از آن به بعد به شکل منحنی ساخته می‌شود. نوع ابتدایی تر ترومپت را از چوب خیزران و بعدها از شاخ حیوانات ساخته‌اند و در شکارگاه‌ها و هنگامه نبرد به صدا در می‌آوردند. نوع فلزی آن را یونانیان ابتدا ساختند البته بعدها در اروپا دنر نخستین ترومپت فلزی را ساخت.

به دلیل فقدان تکنیک پیشرفته در این ساز، برخی آهنگسازان کلاسیک رغبت زیادی به استفاده از این ساز نداشتند. در حال حاضر پرمصرف ترین ترومپتی که در ارکستر سمفونیک استفاده می شود، ترومپت سی بمل بم است که از لحاظ صدای پُر و نرم، بر دیگر انواع این ساز برتری دارد.

لوله ترومپت به شکل مخروطی ‌بوده که به دهانه‌ای ناقوسی شکل منتهی می‌شود

ساختمان ترومپت:
ترومپت از ساز هایی است که صدایی بلند ، نافذ و زیبا دارد. صدای ۲ ترومپت برابر است با ۳۰-۲۰ ویلن در ارکستر است.ترومپت از این نظر بیشتر در همنوازی استفاده می شود.
قسمت دهانی ترومپت فنجانی شکل و کم عمق است و انتهای ساز به ناقوسی نه چندان بزرگ ختم می شود.
لوله ی ترومپت در قسمت اعظم طول خود را استوانه ای شکل و به طور نامحسوس مخروطی است و در انتها به دهانه ای ناقوسی شکل ختم می شود.
ترومپت دارای ۳ دگمه ی متصل به سه دریچه است، فشار بر دکمه ی اول ، دریچه ی مربوطه را باز کرده و طول لوله را در مجموع آنقدر زیاد میکند که صدای حاصل نیم پرده بم شود ، دکمه ی دوم هرگاه به پایین فشار داده شود ، صوت حاصل نیم پرده و دکمه ی سوم ، یک پرده و نیم پایین می اید.

ترومپت از ساز هایی است که صدایی بلند نافذ و زیبا دارد

انواع ترومپت
ترومپت یک ساز انتقالی است و انواع مختلفی مانند ترومپت دو، سی بمل، ر، می‌بمل، می، لا و سل دارد که بسته به دامنه‌ی صوتی و کاربرد مورد نظر از هر یک از انواع آن استفاده می‌شود. ترومپ مرسوم و پرکاربرد ترومپت سی بمل است طول لوله‌ای حدود ۱٫۴۸ متر (۴ فوت ۱۰ اینچ) است.
ملاک انتخاب نوع ترومپت سهولت اجرای قطعه و مطلوب بودن صدا و رنگ ساز در اجراست.

در حال حاضر پرمصرف ترین ترومپتی که استفاده می شود ترومپت سی بمل بم است

نوازندگان مطرح ترومپت خارجی:
مورتایمر
آلن رابین (سبک ریتم اند بلوز)
لویی آرمسترانگ
هرب آلپرت
ری آنتونی
مارک آیشام
کریس باتی
بیکس بایدربک
کلیفورد براون
استیون برنستاین
امت بری
ترنس بلنچرد
دونالد بیرد
چت بیکر
لوئیس پریما
تد جونز
کوئینسی جونز
مایلز دیویس
آلن رابین
شورتی راجرز
وودی شاو
بنی کارتر
تد کرسون
دیزی گیلیسپی
وینتون مارسالیس
لی مورگان
فتس ناوارو
جرالد ویلسن
فردی هابارد
تام هارل
وینتون مارسالیس

نوازندگان ایرانی ترومپت:
منوچهر بیگلری
امید حاجیلی
نصرالله زرین‌پنجه
محمود قراملکی
مصطفی گرگین‌زاده

گردآوری:بخش فرهنگ و هنر بیتوته